Werkdruk en stress: persoonlijke ontwikkeling op bovenstroom en onderstroom

Wanneer je onder hoge werkdruk functioneert of te maken hebt met situaties die je spanning en stress opleveren, heeft dat veel invloed op ‘hoe je in je vel zit’ en op het gedrag dat je inzet.
Het beïnvloedt je eigen energie en (werk)geluk, en ook het effect dat je hebt op de mensen in je omgeving. We noemen dit ook wel de bovenstroom en onderstroom van wie je bent en wat je doet.

Werkdruk en stress: de bovenstroom van je persoonlijke ontwikkeling

In de bovenstroom van je persoonlijke ontwikkeling gaat het om de wisselwerking tussen jouw gedrag en het gedrag van de mensen in je omgeving. De bovenstroom gaat over wat zichtbaar is; als je een video zou maken van de gebeurtenis is de verbale en non-verbale communicatie voor iedereen waarneembaar.
Binnen het Stermodel van de zes ontwikkelingsniveaus bevinden het gedrag- en omgevingsniveau zich op de bovenstroom. Het gaat daarbij om:

• De context van de stressvolle situatie (omgevingsniveau)
• Jouw verbale en non-verbale gedrag in die context (gedragsniveau)
• Het effect van jouw gedrag op het gedrag van anderen (omgevingsniveau)

Figuur: Stermodel van de zes ontwikkelingsniveaus

Werkdruk en stress: de onderstroom van je persoonlijke ontwikkeling

De onderstroom bij het functioneren onder hoge werkdruk of stressvolle situaties wordt bepaald door de overtuigingen die je hebt over de situatie of over de mensen in je omgeving, de gevoelens die de stressvolle situatie bij je oproept, en de fysieke spanningen en lichaamssignalen die je je al dan niet bewust bent. Deze patronen op de onderstroom hebben grote invloed op je veerkracht en persoonlijke effectiviteit om met hoge werkdruk of stressvolle situatie om te gaan. De patronen op de onderstroom beïnvloeden je zichtbare gedrag op de bovenstroom.
De diepe onderstroom wordt bepaald door je persoonlijke waarden en drijfveren. Wanneer deze langdurig in de knel komen, gaat de ‘zin’ of energie eruit. Dit gebrek aan zingeving in werk en/of leven, is een belangrijke veroorzaker van stress en spanning.
Binnen het Stermodel van de zes ontwikkelingsniveaus bevinden het mentale, emotionele, fysieke en zingevingsniveau zich op de onderstroom. Het gaat daarbij om:

• Je overtuigingen de je stress vergroten en/of leiden tot ineffectief gedrag (mentaal niveau)
• De gevoelens en emoties die de stressvolle situatie bij je oproept (emotioneel niveau)
• De lichamelijke reacties en spanningen die de stressvolle situatie bij je oproept (fysiek niveau)
• Je passie, waarden en visie die in de knel komen door de hoge werkdruk of de stressvolle situatie (zingevingsniveau)

Vervolgopleiding Stress en Burn-out Coaching

Leer stress en burn-out trajecten opzetten en begeleiden vanuit lichaamsgericht coachen.

4-daagse vervolgopleiding voor coaches met essentiële stress en burn-out thema's, impactvolle werkvormen en verdiepende lichaamsgerichte methodieken.

Bekijk de vervolgopleiding

Reflectievragen voor de bovenstroom bij werkdruk en stress

Omgeving – context

• Wat was concreet de situatie?
• Wie waren er betrokken in de situatie?
• Welke gebeurtenis in de situatie riep met name spanning of stress bij je op?
• Wat was in deze gebeurtenis het concrete (verbale en non-verbale) gedrag van de ander(en)?

Gedrag

• Wat deed je precies in de betreffende situatie? Beschrijf je gedrag zo concreet mogelijk.
• Wat was je non-verbale gedrag hierbij?

Omgeving – reactie van anderen op jou

• Wat was het effect van je gedrag op je gesprekspartner / de mensen in je omgeving?
• Hoe reageerde je gesprekspartner / de mensen in je omgeving op je gedrag?

Reflectievragen voor de onderstroom bij werkdruk en stress

Mentaal

• Welke gedachten versterkten je spanning en stress in deze situatie?
• Welke overtuigingen beïnvloedden jouw gedrag?

Emotioneel

• Hoe voelde je je in die situatie? Maak hierbij gebruik van gevoelswoorden.
• Waar had je behoefte aan, zodat je meer ontspanning of plezier zou ervaren in deze situatie?

Fysiek

• Waar voelde je spanning of stress in je lichaam?
• Op welke plek in je lijf nam je je gevoelens waar?

Zingeving

• In hoeverre heb je vanuit jouw kernwaarden gehandeld?
• Welke van je kernwaarden kwam het meest in de knel door het gedrag dat je hebt ingezet?

Ontwikkelingspunt voor jou als coach

Neem een werksituatie waarin je veel stress ervaarde en stel jezelf de reflectievragen op de bovenstroom en onderstroom.

Meer leren?
Wanneer je jouw impact als coach wilt vergroten, kun je bij Blankestijn & Partners terecht in de opleidingen:

• Opleiding Stress en Burn-out Coaching
• Post-HBO Coach Opleiding: Coachen met Ziel en Zakelijkheid
• Post-HBO Opleiding Loopbaancoaching met Ziel en Zakelijkheid
• Post-HBO Trainer Opleiding: Trainen met Ziel en Zakelijkheid

Kom kennismaken met onze visie en werkwijze in de Workshop Coachen met het Stermodel.

Meer tools voor trainers, coaches en teamcoaches

• Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches
• Toolbox Coachingsmethodieken
• Toolbox Werkvormen Training
• Toolbox Loopbaancoaching

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en e-learnings voor coaches, trainers en teamcoaches.