Patronen in reactief gedrag bij werkdruk en stress

Wanneer het gedrag van de ander je raakt, handel je vanuit je emoties. Je bent dan reactief in je gedrag. Reactief gedrag kan er heel divers uitzien, maar er zijn drie veel voorkomende patronen te onderscheiden.
Wanneer je inzicht hebt in het reactieve patroon waar jij gemakkelijk in terecht komt, helpt dit je om je reactieve gedrag in de praktijk sneller te herkennen. Je keuzevrijheid wordt dan weer groter.

Gedragspatronen en de machtsdriehoek

Een patroon is een manier van handelen die je je in het verleden hebt eigen gemaakt om om te gaan met een lastige of bedreigende situatie. Wanneer je een hoge werkdruk of veel stress ervaart schiet je automatisch weer in dit gedragspatroon; een onbewuste reactie om je staande te houden in de situatie.
In veel gevallen is je reactiepatroon ontstaan in je kinderjaren. Nu ben je echter een volwassene en kun je andere gedragskeuzes maken in een andere situatie. Hieronder schets ik drie gedragspatronen, elk met eigen kwaliteiten en ontwikkelpunten. Je ontwikkelpunten geven de richting aan naar het versterken van je innerlijke kracht, zodat je proactiever kunt handelen.
De drie gedragspatronen zijn gebaseerd op de machtsdriehoek.

Figuur: De machtsdriehoek

Reactief patroon 1: Almacht

In het reactieve patroon van de almacht voel je je heel krachtig. Jij kunt alles aan. Je helpt anderen en zelf heb je geen hulp nodig. Maar in feite verlies je in dit reactieve patroon aan kracht door zelfoverschatting. Je kent je eigen grenzen en je eigen fysiek-emotionele signalen niet.
Je bent zelfverzekerd, weet wat je wilt en waar je voor staat (kwaliteiten). Doordat je hierin kunt doorslaan, kunnen anderen je afstandelijk of arrogant vinden (valkuilen). Je belangrijkste ontwikkelpunt is je hoofd buigen en je kwetsbaar durven opstellen (uitdaging). Hiervoor is het nodig dat je contact leert maken met je eigen gevoelswereld. Ook jij kunt het niet alleen!

Vervolgopleiding Stress en Burn-out Coaching

Leer stress en burn-out trajecten opzetten en begeleiden vanuit lichaamsgericht coachen.

4-daagse vervolgopleiding voor coaches met essentiële stress en burn-out thema's, impactvolle werkvormen en verdiepende lichaamsgerichte methodieken.

Bekijk de vervolgopleiding

Reactief patroon 2: Onmacht

In het patroon van de onmacht verlies je aan kracht door je kleiner te maken dan je bent. Je denkt al snel dat je iets niet kunt, of dat anderen het beter kunnen. Je voelt je onzeker over je eigen kwaliteiten.
Je bent goed in je kwetsbaar opstellen, je hebt contact met je gevoelens en uit deze ook (kwaliteiten). De vervorming is dat je ‘klaagt en zeurt’ over wat je allemaal lastig en moeilijk vindt (valkuilen). Je belangrijkste ontwikkelpunt is werken aan je zelfvertrouwen (uitdaging). Wees je bewust van je kwaliteiten en je toegevoegde waarde. Geloof in jezelf!

Reactief patroon 3: Machtsstrijd

In geval van de machtsstrijd ga je uit je kracht door je af te zetten. Je gaat vechten, bent boos, of wilt je gelijk. Daardoor ben je gefocust op het bestrijden van de ander in plaats van op contact met jezelf.
Je hebt veel kracht en bent assertief (kwaliteiten). Je komt dan ook krachtig op voor jezelf. Echter, als je meer kracht inzet dan nodig is, schiet je je doel voorbij. Je overdondert de ander en raakt in wezen ook jezelf kwijt (valkuilen). Je belangrijkste ontwikkelpunt is de weg van je hart. Luister met mededogen en compassie naar de ander en naar jezelf, voordat je in actie komt (uitdaging). Verbind je power met de liefde van je hart!

Proactief handelen vanuit je kracht

Kracht heeft een naar buiten én een naar binnen gerichte component. De naar buiten gerichte kracht krijgt impact als ze van binnenuit komt, vanuit je waarden en je innerlijke drijfveren. De naar binnen gerichte kracht is op zoek naar je bezieling, maar wordt een luchtkasteel als deze niet wordt verbonden met actie in de buitenwereld. ‘Kracht’ is geen status-quo. Het vraagt voortdurend onderhoud en zelfonderzoek: Zit je vast in je gedragspatroon? Hoe vind je je kracht weer terug?

‘Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg.’

Ontwikkelingspunt voor jou als coach

In welk reactief patroon herken je jezelf? Benoem een praktijksituatie waarin je dit patroon inzette. Hoe kun je hier proactief vanuit je kracht handelen?

Meer leren?
Wanneer je jouw impact als coach wilt vergroten, kun je bij Blankestijn & Partners terecht in de opleidingen:

• Opleiding Stress en Burn-out Coaching
• Post-HBO Coach Opleiding: Coachen met Ziel en Zakelijkheid
• Post-HBO Opleiding Loopbaancoaching met Ziel en Zakelijkheid
• Post-HBO Trainer Opleiding: Trainen met Ziel en Zakelijkheid

Kom kennismaken met onze visie en werkwijze in de Workshop Coachen met het Stermodel.

Meer tools voor trainers, coaches en teamcoaches

• Toolbox Kennisbank
• Toolbox Werkvormen voor coaches
• Toolbox Loopbaancoaching
• Toolbox Werkvormen Training

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en e-learnings voor coaches, trainers en teamcoaches.