In de artikelenreeks over de zes ontwikkelingsniveaus van het Stermodel ga ik deze keer in op het gedragsniveau. Als voorbeeld geef ik inzicht in de gedragskeuzes van een teamcoach.
Wat is het gedragsniveau?
Dit is het meest concrete en zichtbare niveau van het Stermodel dat uiteindelijk bepalend is voor de impact die je hebt op je omgeving.
Of gedrag effectief is, is altijd gerelateerd aan:
- jouw functie
- de omgeving waarin je deze functie uitoefent
- de doelen die je in een specifieke situatie wilt bereiken
Het gedrag van een teamcoach
In dit artikel neem ik de functie van teamcoach als voorbeeld om het gedrag onder de loep te nemen.
De doelstelling van de teamcoach is om een team te begeleiden naar een effectievere samenwerking.
Ik neem je graag mee naar vier gedragskeuzes die je kunt maken als teamcoach:
Gedragskeuze 1: Focus op de inhoud of op de interactie
Belangrijke inhoudelijke thema’s leiden vaak tot verhitte discussies in het team.
De valkuil voor de teamcoach is in een dergelijke situatie dat hij zich gaat gedragen als een discussieleider en gaat faciliteren dat het team tot een inhoudelijk goed besluit komt. Daarmee leren de teamleden echter niets over hun samenwerking, waardoor ze een volgende keer weer een discussieleider nodig hebben.
De teamcoach legt de verhitte inhoudelijke discussie stil door de aandacht te verleggen naar de wijze van discussiëren. Op wat voor manier verloopt de discussie, wat is ieders bijdrage en hoe voelen de individuele teamleden zich hierbij?
Voor het verleggen van een verhitte inhoudelijke discussie moet de teamcoach zijn interventies stevig neerzetten. De kans is groot dat de teamleden in eerste instantie liever met de inhoud bezig blijven dan hun eigen bijdrage aan de samenwerking onder de loep te nemen.
Opleiding Systemisch Teamcoach en Teamtrainer
Kernachtig interveniëren in team- en organisatiedynamiek
Leer jezelf als belangrijkste coachingsinstrument in zetten en vergroot je je systemische interventiekunde.
Gedragskeuze 2: Communiceren met de teamcoach of met elkaar
Wanneer je als teamcoach interveniëert in het communicatieproces is de kans groot dat de teamleden met jou in gesprek gaan. Jij stelt een vraag en jij krijgt het antwoord.
Voordat je het weet ben je hard aan het werk en bent jij de centrale persoon in de communicatie.
Het gevolg is dat de teamleden niet leren om een storing in de samenwerking met elkaar uit te praten. Bovendien blijft op deze manier onzichtbaar hoe ze hier normaliter met elkaar omgaan. Je harde werken houdt de gewoontepatronen onder de mat.
Als teamcoach is het daarom effectiever om te zorgen dat de teamleden met elkaar in gesprek gaan. Dan leren ze de confrontatie met elkaar aan te gaan en u wordt procesbegeleider van het communicatieproces.
Je maakt interventies over hun manier van communiceren. Waar ze hun opmerkingen naar jou richten, verzoek je ze om de boodschap naar het team te richten of naar het teamlid waar de boodschap betrekking op heeft.
Gedragskeuze 3: Het programma volgen of reageren op hier-en-nu situaties
Door je interventies als teamcoach te richten op de interactie tussen de teamleden, ontvouwen zich ter plekke de gewoontepatronen die het team ook in de dagelijkse praktijk kent.
Hoe meer je de interactie tussen de teamleden bevordert, hoe meer van dit soort patronen zich ontvouwen. Bijvoorbeeld:
- Een teamlid voelt zich niet gehoord
- Het zijn altijd dezelfde mensen die het uiteindelijke besluit bepalen
- Weer die twee die het nooit eens zijn samen
- De leidinggevende is alleen gericht is op de inhoud en niet op de samenwerking
Dit soort hier-en-nu situaties komen onaangekondigd en soms onverwacht. Je kunt ze dus niet inplannen in je programma.
Soms heb je wel een vermoeden dat in een bepaalde oefening zoiets kan gebeuren en soms ben je er zelfs op uit. Maar hoe en wat er gebeurt is een verrassing.
Het goed uitpraten zodat er wezenlijke leerpunten naar boven komen kost tijd. Tijd die niet in je programma staat.
Als teamcoach is het daarom belangrijk om je te realiseren waarom de oefeningen op jouw programma staan. Doorgaans om de thema’s die in het hier-en-nu ontstaan aan de kaak te stellen. Doelen zijn daarom belangrijker dan de weg ernaar toe.
In teamcoaching geldt bijna altijd: wat zich in het hier-en-nu voordoet is leerzamer en dynamischer dan welk ander programma ook.
Gedragskeuze 4: Het is een probleem tussen teamleden of het is teamprobleem
Het gebeurt nogal eens in teams dat twee mensen lastig met elkaar samenwerken. Het hele team heeft daar in meer of mindere mate last van.
Wanneer je werkt in het hier-en-nu is de kans groot dat dit dilemma op tafel komt, tenmiste … het stuk dat twee mensen lastig met elkaar samenwerken.
Meestal heerst in het team de overtuiging dat die twee dat samen eindelijk eens moet oplossen. Een overtuiging die ook nogal wat teamcoaches delen. Vanuit deze overtuiging ga je interveniëren tussen deze twee teamleden, terwijl de rest afwacht totdat jij en de twee betrokkenen de klus geklaard hebben.
In teamcoaching kijk je echter altijd naar het gehele team. Dus als twee mensen lastig met elkaar samenwerken, wat doen de anderen dan? Zij hebben net zo goed aandeel in het laten voortduren van de situatie.
Als teamcoach intervenieer je naar alle teamleden: Wat is ieders aandeel, wat is het teampatroon, en wat kunnen de verschillende teamleden leren over hun eigen gedrag?
Meer over Teamcoaching
Nieuwsgierig naar meer inspiratie, kennis en praktische handvatten voor Teamcoaching? Lees dan:
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en artikelen op onze Kennisbank voor coaches, trainers en teamcoaches.
Toolbox voor coaches, trainer en teamcoaches
Meer tools vind je op onze kennisbank onder de Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches. Zoals:
Opleidingen over Teamcoaching
Zoek je een opleiding waarin je meer leert over Teamcoaching? Dan kun je bij Blankestijn & Partners terecht in de opleidingen:
Praat mee