Het OK kwadrant van Transactionele Analyse geeft je inzicht in de overtuiging van waaruit je handelt als trainer of coach en in hoe je de grondhouding ‘Ik ben ok, jij bent ok’ in jezelf kunt versterken.
De basisovertuiging ‘Ik ben ok, jij bent ok’ is een belangrijk onderdeel van je grondhouding als trainer of coach. Je handelt dan vanuit respect en compassie naar jezelf en naar je deelnemers of coachees.
Maar wanneer je onder druk staat of een deelnemer / coachee in je allergie zit, reageer je soms vanuit een andere overtuiging over jezelf en de ander. ‘Ik ben ok’ kan dan veranderen in ‘Ik ben niet ok’, en ‘Jij bent ok’ kan dan veranderen in ‘Jij bent niet ok’. Je schiet in je overlevingsmechanisme; in TA termen noemen we dit je scriptgedrag. Hierdoor wordt je impact als trainer of coach veel minder.
Het OK kwadrant van Transactionele Analyse geeft je inzicht in de overtuiging van waaruit je handelt als trainer of coach en in hoe je de grondhouding ‘Ik ben ok, jij bent ok’ in jezelf kunt versterken.
Binnen het OK kwadrant van Transactionele Analyse worden vier basisovertuigingen, ook wel levensposities genoemd, onderscheiden die ons handelen als trainer of coach in sterke mate kunnen beïnvloeden. Deze levensposities zijn gebaseerd op basale overtuigingen over onszelf en anderen.
Wanneer de overtuigingen over onszelf worden uitgezet op een horizontale as en de overtuigingen over anderen op een verticale as, ontstaat het OK kwadrant met de vier levensposities of basisovertuigingen:
‘Ik ben ok, jij bent ok’ of toch niet?
De basisovertuiging waarmee jij in het leven staat heeft zich al op jonge leeftijd gevormd. Het is een soort onbewust besluit over hoe je tegen jezelf en anderen aankijkt. Deze basisovertuiging heeft veel invloed op hoe je je gedraagt, zeker wanneer je onder druk staat, te maken hebt met lastige groepsdynamiek in je groep of een coachee treft die regelmatig in je allergie zit.
Gebruik onderstaande beschrijvingen om je eigen basisovertuiging als trainer / coach te herkennen. Het gaat hierbij niet om de ideale situatie waarin je rotsvast overtuigd blijft van ‘Ik ben ok, jij bent ok’. Je zelfonderzoek start bij het herkennen en erkennen van de overtuiging die hoort bij je overlevingspatroon dat past binnen je levensscript.
Je kunt meer lezen over het levensscript en andere kernthema’s van Transactionele Analyse in het blog Transactionele Analyse in Coaching.
Verdiepende vervolgopleiding voor trainers en coaches
Inzicht in de kern van TA, krachtige TA-thema’s leren begeleiden in je training of coaching, toolbox met TA werkvormen.
Ik ben OK, jij bent niet OK
De basisovertuiging ‘Ik ben OK, jij bent niet OK’ wordt onder andere zichtbaar doordat je je boven de ander verheft, geen rekening met de ander houdt, of juist voor de ander gaat zorgen.
Deze levenspositie komt veel voor bij trainers en coaches, ook al is ze soms gecamoufleerd. Ze is makkelijk herkenbaar in je oordelen en veroordelen over deelnemers of coachees die in jouw referentiekader ‘niet OK’ zijn. Maar ze komt ook tot uiting in allerlei helpend gedrag: ‘Ik, de trainer, ben OK en ik moet jou helpen’, en daarmee vind je de ander niet OK. Of bijvoorbeeld: ‘Ik, de coach, moet aanvoelen waar jij behoefte aan hebt, want jij bent niet OK om dat zelf te kunnen.’
Als trainer of coach kom je dan terecht in de Reddersrol van de Dramadriehoek.
Ik ben niet OK, jij bent OK
Vanuit de overtuiging ‘Ik ben niet ok, jij bent ok’ vind je jezelf als trainer of coach niet goed genoeg, niet dynamisch genoeg, niet diepgaand genoeg, … (vul in waar jouw kwetsuur zit). Hierdoor voel je je onzeker of angstig, en maak je jezelf klein en onzichtbaar ten opzichte van de deelnemers of coachees die een hoge functie in een organisatie hebben, meer levenservaring hebben, een hoge opleiding hebben, … (vul in waar jij gevoelig voor bent).
Zo kan er bijvoorbeeld een soort schijndienstbaarheid ontstaan. Je kunt goed afstemmen op je deelnemers/coachees en hun inbreng serieus nemen, maar doordat je jezelf niet (volledig) inbrengt, verlies je veel aan impact.
Deze levensposities brengt vaak veel interne spanning bij de trainer / coach met zich mee, onder andere over zijn persoonlijk leiderschap. Hierbij kan het helpend zijn om je Strookhuishouding als coach / trainer te onderzoeken.
Ik ben niet OK, jij bent niet OK
Vanuit de levenspositie ‘Ik ben niet OK, jij bent niet OK’ vraag je je af wat je als trainer of coachee eigenlijk aan het doen bent en wat het nut daarvan is. Het is de positie van de hopeloosheid, terugtrekken en uit contact gaan. Je bent onzeker over jezelf, maar bekritiseert tegelijkertijd de ander.
In lastige trainings- of coachingssituaties zakt de moed je gemakkelijk in de schoenen. Je weet niet hoe je de situatie moet oplossen en vindt de bijdrage van je deelnemers of coachee ook niet helpend. Je slaakt een diepe zucht en denkt ‘Hier kan ik niets mee’.
Deze trainer / coach luistert en handelt niet met zijn hart. Hij is gehecht aan de negatieve emoties en de gedachte ‘dat het toch allemaal niet uitmaakt wat we doen’. Een werkelijke ontmoeting blijft daardoor uit en de negatieve emoties worden niet omgezet in constructieve leermomenten.
Ik ben OK, jij bent OK
Met de overtuiging ‘Ik ben OK, jij bent OK’ kies je een gezonde levenspositie om de wereld in te gaan. Je bent je bewust van je persoonlijke behoeften en van de behoeften van de ander. Je maakt werkelijk contact met jezelf en de ander. Wanneer je een OK-OK overtuiging weet te houden, ben je in staat je met de ander en jezelf te blijven verbinden, waardoor wederzijdse groei en ontwikkeling mogelijk is.
Als trainer of coach ben je zelfverzekerd en je laat je deelnemers / coaches in hun waarde. Je bent nieuwsgierig naar hun kwaliteiten, ontwikkelingspunten en leervragen. Er is openheid en respect, waardoor deelnemers / coaches zich kwetsbaar durven op te stellen om te leren. Er kan een oprechte ontmoeting plaatsvinden. Trainer en deelnemers / coach en coachee gaan samen aan de slag om maximaal te leren.
De 4 levensposities van Transactionele Analyse zijn diep gewortelde overtuigingen die grote invloed hebben op je levensscript en het verhaal dat je keer op keer leeft in je leven. Het veranderen van je levenspositie vraagt daardoor tijd, bewustzijn en compassie. Iedere keer dat je jezelf bewust wordt dat je handelt vanuit een levenspositie anders dan ‘Ik ben OK, jij bent OK’, word je uitgedaagd om van levenspositie te veranderen naar ‘Ik ben OK, jij bent OK’.
Van ‘Ik ben OK, jij bent niet OK’ naar ‘Ik ben OK, jij bent OK’
Bij deze verandering van levenspositie is je uitdaging om liefdevol en respectvol naar de ander te (blijven) kijken. Aandachtspunten die je hierbij kunnen helpen zijn:
Van ‘Ik ben niet OK, jij bent OK’ naar ‘Ik ben OK, jij bent OK’
Voor deze verandering van levenspositie is het vergroten van je zelfwaardering een belangrijk aandachtspunt. Je kunt dit bijvoorbeeld doen door
Van ’Ik ben niet OK, jij bent niet OK’ naar ‘Ik ben OK, jij bent OK’
Bij deze verandering moet je 2 aspecten van je levenspositie ombuigen; van ‘Ik ben niet OK’ naar ‘Ik ben OK’ en van ‘Jij bent niet OK’ naar ‘Jij bent OK’. Hierbij is het vergroten van je zelfwaardering door zorg en aandacht voor jezelf een belangrijk eerste aandachtspunt voor ‘Ik ben OK’.
Gebruik voor het bouwen aan je zelfwaardering bovenstaande suggesties. Zorg goed voor jezelf door bijvoorbeeld:
Bouw eerst aan je zelfwaardering en maak daarna de stap van ‘Jij ben niet OK’ naar ‘Jij bent OK’.
Op onze Kennisbank vind je diverse werkvormen over krachtige TA-thema’s die je in je training kunt inzetten. De TA-werkvormen zijn gericht op de bovenstroom en onderstroom van professionele en persoonlijke ontwikkeling. Kijk bijvoorbeeld op:
Nieuwsgierig naar meer inspiratie, kennis en praktische handvatten voor Transactionele Analyse in je training of coaching? Lees dan:
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en artikelen op onze Kennisbank voor coaches, trainers en teamcoaches.
Meer tools vind je op onze kennisbank onder de Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches. Zoals:
Meer leren over Transactionele Analyse?
Wil je als coach of trainer leren werken met Transactionele Analyse? Dan kun je bij Blankestijn & Partners terecht in de Opleiding Transactionele Analyse voor Trainers en Coaches.
In deze verdiepende vervolg opleiding krijg je inzicht in het gedachtengoed van Transactionele Analyse (TA) en leer je hoe je essentiële thema’s van TA kunt toepassen in je training of coaching.
Je ervaart de intensiteit van de TA-thema’s in je persoonlijke ontwikkeling als trainer of coach, krijgt een toolbox aan TA-werkvormen die je direct kunt inzetten in je eigen training
Transactionele Analyse (TA) biedt bruikbare structuren en inzichten voor de coach, waaronder de egoposities. Lees verder voor een…
In dit blog geef ik je inzicht in het begrip strooks binnen Transactionele Analyse en nodig ik je…
Met behulp van de dramadriehoek kun je je patronen onderzoeken waardoor je persoonlijk leiderschap minder krachtig wordt. Het…
In dit blog maak ik je wegwijs in onze gratis online kennisbank voor coaches, trainers en teamcoaches.
Praat mee