Werkvormen Transactionele Analyse voor trainingen 1: De 3 Egotoestanden in communicatie

Het OVK-model met de drie egotoestanden, Ouder, Volwassene en Kind, is het basismodel van Transactionele Analyse. De egotoestanden geven de deelnemers in je training een herkenbare kapstok om hun eigen communicatiepatronen te onderzoeken en versterken.

In dit artikel vind je 3 TA-werkvormen die je in je trainingen kunt inzetten voor het werken met de drie egotoestanden.

Transactionele Analyse: De egotoestanden van het OVK-model

Het OVK-model met zijn drie egotoestanden is een belangrijk basismodel van de Transactionele Analyse. De drie egotoestanden, ook wel egoposities genoemd, zijn: de Ouder, de Volwassene en het Kind.

• De Ouder egotoestand bestaat uit het gedrag, de gedachten en de gevoelens, die je hebt overgenomen van je ouders of ouderfiguren.
• De Volwassene egotoestand is het gedrag, de gedachten en de gevoelens, die een directe reactie zijn op de hier-en-nu situatie.
• De Kind egotoestand bestaat uit het gedrag, de gedachten en de gevoelens, dat je vanuit je kinderjaren herhaalt.

Deze drie egoposities worden als bolletjes boven elkaar getekend, en zo ontstaat het bekende OVK-model van de Transactionele Analyse.

Figuur: Het OVK-model met de 3 egotoestanden (Transactionele Analyse)

De Egotoestanden van Transactionele Analyse in trainingen
Je kunt in je training heel laagdrempelig werken met het OVK-model, omdat de drie egotoestanden heel herkenbaar zijn voor de deelnemers. Tijdens je training zul je merken dat veel deelnemers ervan overtuigd zijn dat ze meestal communiceren vanuit de egopositie van de Volwassene. Gedurende het oefenen zal echter blijken dat ze slechts sporadisch vanuit de egopositie van de Volwassene handelen, en veel vaker vanuit de Ouder egotoestand of de Kind egotoestand.
Om je deelnemers hiervan bewust te maken, is het van belang dat ze de non-verbale communicatie van de drie egotoestanden gaan herkennen; bij anderen én bij zichzelf. Hieronder vind je drie werkvormen die hierbij kunnen helpen.

Transactionele Analyse en de boven- en onderstroom in trainingen
Je kunt de modellen van Transactionele Analyse bijvoorbeeld inzetten in trainingen op het gebied van communicatieve vaardigheden, leiderschapsontwikkeling, persoonlijke effectiviteit, managementvaardigheden of duurzame inzetbaarheid. Met Transactionele Analyse kunt je zowel trainen op de bovenstroom als op de onderstroom van persoonlijke en professionele ontwikkeling.
Op de bovenstroom richt je je op het inzichtelijk maken van (in)effectieve gedragspatronen, en oefen je met het inzetten van effectief gedrag. Op de onderstroom onderzoeken de deelnemers hun patronen die ze belemmeren om dit effectieve gedrag daadwerkelijk in te zetten in de praktijk. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om overtuigingen die het huidige gedrag in stand houden.
Ben je benieuwd naar nog meer TA-werkvormen voor je trainingen? Lees dan ook:

• Werkvormen Transactionele Analyse voor trainingen 2: Transacties in communicatie,
• Werkvormen Transactionele Analyse voor trainingen 3: Mindset en OK-kwadrant,
• Werkvormen Transactionele Analyse voor trainingen 4: Communicatiepatronen in de Dramadriehoek.

In het blog Transactionele Analyse in coaching kun je meer lezen over TA.

Opleiding Transactionele Analyse

Verdiepende vervolgopleiding voor trainers en coaches

Inzicht in de kern van TA, krachtige TA-thema’s leren begeleiden in je training of coaching, toolbox met TA werkvormen.

Bekijk de TA-Opleiding

Werkvorm TA egotoestanden herkennen

Doel van de werkvorm in je training
De deelnemers kunnen de drie egotoestanden van het OVK-model herkennen aan de non-verbale communicatie.

Voorbereiding trainer
Selecteer een aantal korte fragmenten van YouTube video’s waarin mensen communiceren vanuit verschillende egotoestanden.

Werkwijze tijdens de training
Laat de fragmenten zien tijdens de training en vraag de deelnemers vanuit welke TA egotoestand(en) deze persoon volgens hen communiceerde. Vraag door op wat ze bij deze persoon hebben waargenomen, waarop ze de keuze voor de Ouder, Volwassene of Kind positie hebben gebaseerd.
Verzamel de kenmerken van de non-verbale communicatie van de 3 egotoestanden op een flip-over of whiteboard.

Nabespreking in de groep
Voeg waar nodig als trainer belangrijke kenmerken toe van de non-verbale communicatie van de 3 egotoestanden.
Vat de opbrengst van de oefening nog een keer samen.

Werkvorm Onderzoeken eigen egoposities

Doel van de werkvorm in je training
De deelnemers zijn zich bewust van de egopositie die ze zelf gemakkelijk innemen in hun gesprekken.

Werkwijze tijdens de training
Vraag de deelnemers om een lastige gesprekssituatie in gedachten te nemen.
Laat de deelnemers in 2-tallen reflecteren op welke egopositie ze vooral hebben ingenomen tijdens dit gesprek; de Ouder, Volwassene of Kind egopositie.
Geef de opdracht om elkaar vooral te bevragen op het non-verbale gedrag dat ze hebben ingezet tijdens het gesprek. Eventueel kunnen ze een klein stukje van het gesprek naspelen, waardoor het non-verbale gedrag zichtbaarder wordt.

Nabespreking in de groep
De deelnemers vertellen hun belangrijkste inzicht over de egopositie die ze hebben ingenomen tijdens de lastige gesprekssituatie en het effect daarvan op het verloop van het gesprek.

Werkvorm Innemen van verschillende egoposities

Doel van de werkvorm in je training
De deelnemers oefenen met het innemen van verschillende egoposities in eenzelfde gesprekssituatie.

Voorbereiding trainer
Beschrijf een korte, voor de deelnemers herkenbare situatie. Bijvoorbeeld

• In een training over leidinggeven: Een medewerker komt bij de leidinggevende en vraagt advies over een probleem dat volgens hem niet op te lossen is. (Vul het probleem in op basis van de doelgroep in je training.)
• In een training Effectief communiceren voor leerkrachten: De leerkracht heeft een gesprek met een ouder van een van zijn leerlingen. De ouder is verontwaardigd dat zijn zoon extra huiswerk mee naar huis heeft gekregen.

Werkwijze tijdens de training
Opdracht in 3-tallen
Elke subgroep heeft drie grondplaten met op elke grondplaat een egopositie: Ouder, Volwassene, Kind. De drie grondplaten worden op de grond gelegd.
De hoofdrolspeler gaat achtereenvolgens op de drie verschillende egoposities staan en reageert vanuit deze egopositie op de tegenspeler.
A: de hoofdrolspeler, die oefent met het reageren vanuit verschillende egoposities in dezelfde gesprekssituatie.
B: de tegenspeler; brengt drie keer hetzelfde naar voren en op dezelfde manier. Wanneer de hoofdrolspeler op hem heeft gereageerd, reageert hij op de hoofdrolspeler vanuit de egopositie die de communicatie van de hoofdrolspeler bij hem oproept.
C: de observator, die persoon A helpt bij het innemen van de drie verschillende egoposities.

Nabespreking in de groep
Oogst de belangrijkste inzichten en beantwoord eventuele vragen.

Meer leren over hoe je Transactionele Analyse succesvol inzet in je training?

In de Opleiding Transactionele Analyse voor Trainers en Coaches

• Krijg je inzicht in krachtige TA- thema’s, die je goed kunt gebruiken in je trainingen
• Oefen je met het vakbekwaam begeleiden van divers palet aan TA-werkvormen
• Leer je werkvormen die je direct kunt inzetten in je vaardigheidstrainingen, trainingen persoonlijke ontwikkeling of leiderschapstrainingen
• Vergroot je je eigen impact als trainer met behulp van krachtige principes vanuit de Transactionele Analyse.

Wil je het trainersvak gedegen en diepgaand in de vingers krijgen? Bekijk dan de NOBTRA erkende Post-HBO Opleiding Trainen met Ziel en Zakelijkheid.

Kom kennismaken met onze visie en werkwijze in de gratis kennismakingsworkshops Coachen met het Stermodel of Trainen met het Stermodel.

Meer tools voor trainers en coaches

• Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches
• Overzicht van alle methodieken voor coaches
• Overzicht van alle methodieken voor trainers

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en e-learnings voor coaches, trainers en teamcoaches.