Werkvormen Transactionele Analyse voor trainingen 2: Transacties in communicatie

Transacties binnen het OVK-model van Transactionele Analyse zijn een inzicht gevend hulpmiddel om ineffectieve communicatie te ontrafelen en doorbreken. Een krachtig theoretisch kader voor je trainingen!
In dit artikel vind je 3 TA-werkvormen die je in je trainingen kunt inzetten voor het werken met transacties in de communicatie.

Communicatie verbeteren vanuit TA-transacties

Wanneer twee mensen met elkaar in gesprek zijn, dragen beide de Ouder, Volwassene en Kind egopositie met zich mee. De egopositie van de één roept een reactie op bij de ander vanuit een van zijn egoposities. Wanneer de communicatie harmonieus verloopt is er sprake van een complementaire reactie (waarbij harmonieus niet hetzelfde is als effectief). In de figuur hieronder zie je een voorbeeld van een veel voorkomende complementaire transactie. Persoon groen communiceert vanuit de Kind positie en spreekt daarmee persoon paars aan in zijn Ouder egopositie. Wanneer zijn reactie ook daadwerkelijk vanuit de Ouder komt, is sprake van een complementaire transactie. Wanneer persoon paars zou reageren vanuit de Volwassene of Kind egopositie, is sprake van een kruistransactie. De gesprekspartners ervaren het gesprek dan als erg moeizaam en voelen zich vaak niet begrepen.

Figuur: Transacties binnen het OVK-model (Transactionele Analyse)

Training en het werken met transactie-patronen

In je training helpt de theorie over de transacties de deelnemers om meer inzicht te krijgen in hun communicatiepatroon, en geeft het handvatten om ineffectieve communicatie te verbeteren. In het kader van ‘Inzicht zonder handeling, geeft geen verandering’ is het van belang dat de deelnemers tijdens je training daadwerkelijk aan de slag gaan met het oefenen van nieuwe transactie-patronen in hun eigen praktijksituaties. Onderstaande werkvormen zijn hierbij behulpzaam.

Transactionele Analyse en de boven- en onderstroom in trainingen

Je kunt de modellen van Transactionele Analyse bijvoorbeeld inzetten in trainingen op het gebied van communicatieve vaardigheden, leiderschapsontwikkeling, persoonlijke effectiviteit, managementvaardigheden of duurzame inzetbaarheid. Met Transactionele Analyse kunt je zowel trainen op de bovenstroom als op de onderstroom van persoonlijke en professionele ontwikkeling.
Op de bovenstroom richt je je op het inzichtelijk maken van (in)effectieve gedragspatronen, en oefen je met het inzetten van effectief gedrag. Op de onderstroom onderzoeken de deelnemers hun patronen die ze belemmeren om dit effectieve gedrag daadwerkelijk in te zetten in de praktijk. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om overtuigingen die het huidige gedrag in stand houden.
Ben je benieuwd naar nog meer TA-werkvormen voor je trainingen? Lees dan ook:

• Werkvormen Transactionele Analyse voor trainingen 1: De egoposities in communicatie,
• Werkvormen Transactionele Analyse voor trainingen 3: Mindset en OK-kwadrant,
• Werkvormen Transactionele Analyse voor trainingen 4: Communicatiepatronen in de Dramadriehoek.

In het blog Transactionele Analyse in coaching kun je meer lezen over TA.

Opleiding Transactionele Analyse

Verdiepende vervolgopleiding voor trainers en coaches

Inzicht in de kern van TA, krachtige TA-thema’s leren begeleiden in je training of coaching, toolbox met TA werkvormen.

Bekijk de TA-Opleiding

Werkvorm Inzicht in TA-transacties

Doel van de werkvorm in je training
De deelnemers hebben kennis en inzicht in complementaire transacties en kruistransacties binnen de Transactionele Analyse.

Voorbereiding trainer
Selecteer een aantal korte fragmenten van YouTube video’s waarin mensen communiceren vanuit verschillende egoposities. Kies twee fragmenten waarbij de communicatie harmonieus verloopt (complementaire transactie) en een fragment waarbij de communicatie moeizaam verloopt of stagneert doordat er sprake is van een kruistransactie.

Werkwijze tijdens de training
Laat de fragmenten zien tijdens de training en vraag de deelnemers vanuit welke TA egopositie de gesprekspartners volgens hen communiceerden. Laat de ene helft van de groep gesprekspartner 1 observeren en de andere helft gesprekspartner 2.
Bespreek per video na:

• Welke egopositie de deelnemers herkenden bij gesprekspartner 1.
• Welke egopositie de deelnemers herkenden bij gesprekspartner 2.
• Leg de transactie tussen beide uit en maak het visueel.

Theoretisch kader
Leg uit wat complementaire transacties en kruistransacties zijn (wellicht heb je dit al gedaan bij de bespreking van de verschillende videofragmenten). Benoem bij beide voorbeelden wanneer ze effectief en ineffectief zijn.

Nabespreking in de groep
Oogst de leeropbrengst van deze oefening bij de deelnemers.

Werkvorm Bewust worden van eigen transacties

Doel van de werkvorm in je training
De deelnemers kunnen de transacties in een eigen gesprekssituatie herkennen.

Werkwijze tijdens de training
Vraag de deelnemers om een lastige gesprekssituatie in gedachten te nemen.
Laat de deelnemers in 2-tallen reflecteren op:

• Welke egopositie ze vooral hebben ingenomen tijdens dit gesprek; de Ouder, Volwassene of Kind egopositie.
• Vanuit welke egopositie de gesprekspartner reageerde.
• Was hier sprake van een complementaire transactie of een kruistransactie?
• Wat was de invloed van het transactiepatroon op de sfeer en op het resultaat van het gesprek?
• Veranderde de deelnemer of zijn gesprekspartner gedurende het gesprek van egopositie? Wat was hiervan het effect?

Eventueel kunnen ze een klein stukje van het gesprek naspelen, waardoor de egoposities en de transactie duidelijker worden.

Nabespreking in de groep
De deelnemers vertellen hun belangrijkste inzicht over de transacties in hun lastige praktijksituatie.

Werkvorm Effectief communiceren met TA-transacties

Doel van de werkvorm in je training
De deelnemers kunnen de volwassen egopositie innemen tijdens een lastig gesprek.

Werkwijze tijdens de training
Gebruik de lastige praktijksituaties en de inzichten hierover uit de werkvorm Bewustworden van eigen transacties.
Speel de praktijksituatie van een aantal deelnemers plenair uit, waarbij ze oefenen met het innemen van een andere egopositie, zodat het gesprek beter verloopt.
Doorgaans gaat het erom dat de deelnemer oefent om te communiceren vanuit de Volwassen egopositie. Hierbij kunnen de vier stappen van Verbindende Communicatie behulpzaam zijn.
Eventueel kun je de andere deelnemers in subgroepen laten oefenen met het innemen van de Volwassen egopositie tijdens hun lastige gesprek.

Nabespreking in de groep
Alle deelnemers vertellen hun belangrijkste leerpunt uit deze oefening, en wat ze hier concreet mee gaan doen in de praktijk.

Meer leren over hoe je Transactionele Analyse succesvol inzet in je training?

In de Opleiding Transactionele Analyse voor Trainers en Coaches

• Krijg je inzicht in krachtige TA- thema’s, die je goed kunt gebruiken in je trainingen
• Oefen je met het vakbekwaam begeleiden van divers palet aan TA-werkvormen
• Leer je werkvormen die je direct kunt inzetten in je vaardigheidstrainingen, trainingen persoonlijke ontwikkeling of leiderschapstrainingen
• Vergroot je je eigen impact als trainer met behulp van krachtige principes vanuit de Transactionele Analyse.

Wil je het trainersvak gedegen en diepgaand in de vingers krijgen? Bekijk dan de NOBTRA erkende Post-HBO Opleiding Trainen met Ziel en Zakelijkheid.

Kom kennismaken met onze visie en werkwijze in de gratis kennismakingsworkshops Coachen met het Stermodel of Trainen met het Stermodel.

Meer tools voor trainers en coaches

• Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches
• Overzicht van alle methodieken voor coaches
• Overzicht van alle methodieken voor trainers

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en e-learnings voor coaches, trainers en teamcoaches.