Doelen formuleren voor Training Ontwerp

Doelen formuleren voor je training ontwerp geeft focus aan je training. Hieronder vind je een palet aan doelen formuleren voorbeelden, gekoppeld aan de soorten doelen in een training.

 Voor de meeste trainingen op het gebied van communicatie, leiderschap of persoonlijke ontwikkeling is het gewenste resultaat gedragsverandering in de werkpraktijk, zodat de medewerkers of managers een betere bijdrage kunnen leveren aan het realiseren van de organisatiedoelen.
Gedragsverandering kost doorgaans moeite, want het doorbreken van gewoontegedrag valt vaak niet mee. Daarom heb je in een training verschillende stappen nodig om je deelnemers te ondersteunen bij het realiseren van daadwerkelijke gedragsverandering in hun (werk)praktijk. Deze stappen zijn gekoppeld aan Soorten Doelen die horen bij het realiseren van gedragsverandering, en aan de keuze om in je training ‘van buiten naar binnen’ of ‘van binnen naar buiten’ te werken. Het is aan te raden om de geformuleerde trainingsdoelen overzichtelijk weer te geven in een Doelenhiërarchie.

Figuur: De soorten doelen in een training

Training doelen formuleren ‘van buiten naar binnen’

Wanneer je een vaardigheidstraining geeft, zijn je trainingsdoelen gericht op de bovenstroom van een veranderingsproces. Met de bovenstroom bedoelen we het gedrag van de deelnemers in de praktijk, en het effect van hun gedrag op de mensen in hun omgeving. De bovenstroom is aan ‘de buitenkant’ zichtbaar.
Afhankelijk van de doelen van de vaardigheidstraining kun je ‘uitstapjes naar binnen maken’. Je formuleert dan ook doelen op de onderstroom, bijvoorbeeld doelen over mentale overtuigingen, het omgaan met emoties en fysieke spanningen, of het handelen vanuit visie of waarden.
Wanneer je doelen formuleert ‘van buiten naar binnen’ doorloop je in de training onderstaande stappen. Bij elke stap vind je voorbeelden van welke doelen je kunt formuleren.

Stap 1: Kennis en inzicht
Zorg dat de deelnemers voldoende kennis hebben van het trainingsthema. Geef een theoretisch kader, gebruik een model, ga in op achtergronden en op het nut voor de werkpraktijk van de deelnemers.
Je kunt bijvoorbeeld de volgende doelen formuleren voor kennis en inzicht:

• De deelnemers kennen het stappenplan voor omgaan met klachten.
• De deelnemers kennen minimaal drie vraagtechnieken om de vraag van de klant mee helder te krijgen.
• De deelnemers weten wat coachend leidinggeven inhoudt.

Stap 2: Houding en attitude
Zorg dat je deelnemers inzien waarom het belangrijk is om deze theorie toe te passen. Motiveer ze met voorbeelden en prikkelende vragen, geef ruimte voor discussie.
Voorbeelden van doelen formuleren op houding en attitude zijn:

• De deelnemers zijn gemotiveerd om klachten volgens het stappenplan te behandelen.
• De deelnemers zijn zich bewust van het belang van goede vragen om daarmee de vraag van de klant te verhelderen.
• De deelnemers zijn gemotiveerd om coachend leiding te geven.

Stap 3: Vaardigheden ontwikkelen
Leer de deelnemers de benodigde vaardigheden. Laat ze oefenen in subgroepen, geef feedback, gebruik rollenspelen om te experimenteren met nieuw gedrag.
Doelen formuleren voorbeelden voor het ontwikkelen van vaardigheden zijn:

• De deelnemers kunnen een klacht behandelen volgens het stappenplan.
• De deelnemers kunnen minimaal drie vraagtechnieken inzetten om daarmee de vraag van de klant te verhelderen.
• De deelnemers kunnen coachend leidinggeven.

Stap 4: Gedrag in de praktijk
Heb aandacht voor de transfer van de leersituatie in de training naar de toepassing in de werksituatie. Maak gebruik van actieplannen, coaching door de leidinggevende en follow-up van de training.
Doelen formuleren voorbeelden voor gedrag in de praktijk zijn:

• De deelnemers behandelen de klachten van klanten volgens het stappenplan.
• De deelnemers gebruiken minimaal drie vraagtechnieken om daarmee de vraag van de klant te verhelderen.
• De deelnemers geven coachend leiding.

Training doelen formuleren ‘van binnen naar buiten’

In trainingen op het gebied van persoonlijke ontwikkeling of persoonlijke effectiviteit is het vaak effectiever om het startpunt van de training bij de deelnemers te leggen. De externe kennis wordt dan vervangen of aangevuld met zelfreflectie en zelfinzicht. In dergelijke trainingen werk je vaker ‘van binnen naar buiten’.
In het training ontwerp doorloop je dan de volgende stappen, met voorbeelden van doelen formuleren die passen bij de ontwikkelingsweg ‘van binnen naar buiten’.

Stap 1: Zelfkennis en bewustwording
Vraag de deelnemers wat ze al weten over het thema en vul hun kennis waar nodig aan. Laat de deelnemers stilstaan bij hun functioneren ten aanzien van het thema: waar liggen hun sterke en zwakke punten? Wat is het effect van hun huidige functioneren?
Voorbeelden van doelen formuleren op zelfkennis en bewustwording zijn:

• De deelnemers kennen de sterke kanten en knelpunten in de huidige klachtenbehandeling.
• De deelnemers zijn zich bewust van welke interventies zij momenteel gebruiken om de vraag van de klant helder te krijgen. Wat is het effect van deze interventies.
• De deelnemers weten wat coachend leidinggeven inhoudt en in hoeverre ze dit wel of niet doen in de praktijk.

Stap 2: Waarden en innerlijke motivatie
Wat belemmert de deelnemers in hun functioneren? Welke innerlijke overtuigingen spelen hierbij een rol? Passen de nieuwe ontwikkelingen in de organisatie bij de waarden van de deelnemers? Wat hebben de deelnemers nodig om in beweging te komen?
Je kunt bijvoorbeeld de volgende doelen formuleren:

• De deelnemers bedenken oplossingen voor de knelpunten in de huidige klachtenbehandeling die aansluiten bij hun werkpraktijk.
• De deelnemers onderzoeken hun overtuiging dat een adviseur als deskundige altijd weet wat de beste oplossing is en veranderen deze overtuiging in een klantgerichter beeld van de adviseur.
• De deelnemers onderzoeken hun innerlijke drijfveren als leidinggevende en hun visie op coachend leidinggeven.

Post-HBO Opleiding Trainen met Ziel en Zakelijkheid

Word Vaardigheidstrainer en Trainer Persoonlijke Ontwikkeling

NOBTRA erkende opleiding waarin je leert trainen op de bovenstroom en onderstroom, en je persoonlijke impact als trainer vergroot.
Leer het trainersvak!

Bekijk de Trainer Opleiding

Stap 3: Persoonlijke stijl versterken
Wat moeten/willen de individuele deelnemers leren, zodat hun zwakke kanten sterker worden en hun sterke kanten beter tot hun recht komen? Creëer oefensituaties waarin de deelnemers aan hun persoonlijke leerdoelen kunnen werken.
Voorbeelden van doelen formuleren om de persoonlijke stijl van deelnemers te versterken zijn:

• De deelnemers kunnen hun eigen, nieuwe manier van klachtenbehandeling uitvoeren.
• De deelnemers kunnen de vraag van de klant verhelderen met behulp van interventies die bij henzelf als adviseur passen.
• De deelnemers kunnen enkele coachingstechnieken toepassen die aansluiten bij hun visie op coachend leidinggeven.

Stap 4: Gedrag in de praktijk
De deelnemers nemen verantwoordelijkheid en initiatief om het geleerde in de werkpraktijk toe te passen. Bij eventuele belemmeringen zoeken ze steun, bijvoorbeeld bij hun collega’s en leidinggevende of bij een externe coach.
Doelen formuleren voorbeelden gericht op gedrag in de praktijk zijn:

• De deelnemers passen de nieuwe manier van klachtenbehandeling toe in de praktijk.
• De deelnemers verhelderen op hun eigen manier de vraag van de klant.
• De deelnemers geven vanuit hun eigen visie coachend leiding.

Ontwikkelingspunt voor jou als trainer

Formuleer de doelen van een training die je binnenkort gaat geven. Maak gebruiken van de hierboven geformuleerde doelen voorbeelden.

Meer leren?
Wil je leren hoe je effectieve trainingsprogramma’s ontwikkelt op de bovenstroom en onderstroom van gedragsverandering? Dan kun je bij Blankestijn & Partners terecht in:

• Post-HBO Trainer Opleiding: Trainen met Ziel en Zakelijkheid
• Post-HBO Opleiding Trainer-Coach met Ziel en Zakelijkheid

Kom kennismaken met onze visie en werkwijze in de gratis introductie workshop Trainen met het Stermodel.

Meer tools voor trainers, coaches en teamcoaches

• Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches
• Overzicht Training Ontwerpen
• Overzicht Werkvormen Training
• Overzicht Groepsdynamica

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en e-learnings voor coaches, trainers en teamcoaches.

Deze e-learning wordt uitgebreider behandeld in het inspirerende boek Trainen met Hart en Ziel, Ontwikkelen van effectieve trainingsprogramma’s voor communicatie- en managementtrainers, van Silvia Blankestijn.
Het boek geeft een gedegen en praktijkgericht inzicht in de aspecten die van belang zijn bij het ontwikkelen van effectieve trainingsprogramma’s. De verschillende thema’s worden geïllustreerd met herkenbare praktijkvoorbeelden.