Intakegesprek Coaching op Boven- en Onderstroom

In dit artikel lees je hoe je een effectief intakegesprek coaching voert, gericht op de gewenste gedragsverandering op de bovenstroom en persoonlijke belemmeringen op de onderstroom.

Wat is een intakegesprek coaching op de bovenstroom en onderstroom?

Het intakegesprek coaching heeft tot doel om de persoonlijke leerdoelen van de coachee te bepalen en te checken of er een ‘klik’ is tussen coach en coachee. De persoonlijke leerdoelen van de coachee vormen het leercontract voor het coachingstraject. De ‘klik’ wordt bepaald door het contact tussen coach en coachee, het coachcontact. Op basis van het coachcontract en coachcontact in het intakegesprek bepalen coach en coachee of ze met elkaar aan de slag gaan. Daarna wordt het coachingstraject ingeregeld.

De bovenstroom van de intake coaching is gericht op het huidige gedrag van de coachee, dat niet het gewenste effect op anderen oplevert. Vervolgens wordt in de intake coaching verkend wat het gewenste effect op anderen is, en welk gedrag daarvoor ontwikkeld dient te worden.

De onderstroom in de intake coaching is gericht op het verkennen van belemmeringen die de coachee ervaart bij het inzetten van effectiever gedrag. Belemmeringen op de onderstroom kunnen bestaan uit irrationele overtuigingen, gevoelens en emoties, en/of fysieke spanningen. Het coachingstraject dat na de intake coaching start is gericht op het verkleinen van de belemmeringen en het versterken van persoonlijke kracht, zodat het gewenste effectieve gedrag gerealiseerd kan worden.

Figuur: De zes ontwikkelingsniveaus in intakegesprek coaching

De niveaus van de boven- en onderstroom worden weergegeven in het Stermodel van de zes ontwikkelingsniveaus.

Je coach houding tijdens het intakegesprek coaching

Voordat je start met het intakegesprek coaching is het van belang om stil te staan bij je coach houding. Je houding als coach heeft namelijk al veel impact op het verloop van de intake. Wanneer je bijvoorbeeld vooral met je hoofd aanwezig bent, is de kans groot dat de coachee je vragen ook vooral vanuit zijn hoofd zal beantwoorden. Het emotioneel en fysieke niveau van het groeiproces blijven dan gemakkelijk achterwege in de coaching.

De Fair Witness coach houding helpt je om enerzijds betrokken te zijn bij je coachee, en anderzijds contact te houden met jezelf als coachingsinstrument. Zo maak je een coachcontact met professionele afstand en betrokkenheid, waardoor het eigenaarschap voor het realiseren van de coachingsdoelen bij de coachee ligt.

Je kunt hierbij ook de Checklist Intakegesprek Coaching gebruiken.

Coach Opleiding: Coachen met Ziel en Zakelijkheid

Coachen op de boven- én onderstroom!

Je leert een palet aan verdiepende en resultaatgerichte coaching methodieken en werkt intensief aan je persoonlijke ontwikkeling als coach.
NOBCO en LVSC erkende opleiding

Bekijk de Coach Opleiding

De huidige bovenstroom in intakegesprek coaching

Het is aan te raden om het verkennen van de coachvraag te starten op de bovenstroom. Het gaat dan om het huidige gedrag van de coachee en het ongewenste of ineffectieve effect dat hij hiermee heeft op anderen in zijn omgeving. De bovenstroom is concreet, waardoor je als coach een duidelijk beeld krijgt van de coachvraag in relatie tot zijn dagelijkse praktijk.

Kernvragen voor het intakegesprek coaching op de bovenstroom zijn:

• Welk gedrag zet de coachee in in de praktijk? Vraag naar concrete voorbeelden in verbale en non-verbale communicatie.
• En wat is hiervan het effect op anderen, zoals collega’s, klanten, cliënten, manager, of privé: vrienden/vriendinnen, partner, kinderen, familieleden?

Voorbeeld coachvraag op de bovenstroom 1
Bijvoorbeeld: Je coachee vindt het lastig om zich goed te profileren binnen zijn eigen organisatie.  Bij het doorvragen op het gedrag dat anderen van hem zien in de organisatie, vertelt de coachee onder anderen dat hij niet vertelt over de succesvolle resultaten die hij behaalt met zijn projecten. Het effect op het management is dat hij weinig opvalt, waardoor uitdagende nieuwe projecten bij anderen worden ondergebracht.

De gewenste bovenstroom in intakegesprek coaching
Wanneer je als coach een duidelijk beeld hebt van de huidige praktijksituatie van de coachee en de coachvraag die hij hierover hebt, doe je tijdens de intake coaching een vervolgstap op de bovenstroom. Je vraagt de coachee namelijk naar de gewenste situatie.
Ook hier gaat het op de bovenstroom om gedrag en effect op omgeving, alleen nu richt je je op het gewenste gedrag en het gewenste effect op de omgeving.
Kernvragen die je hierbij kunnen helpen zijn:

• Welk ander effect zou hij op anderen willen hebben?
• Welk gedrag gaat je coachee tijdens de coaching ontwikkelen, zodat hij dit effect gaat realiseren.

Voorbeeld coachvraag op de bovenstroom 2
In het voorbeeld van de coachee die het lastig vindt om zich goed te profileren binnen zijn eigen organisatie, wil de coachee dat het management volledig op de hoogte is van de succesvolle resultaten die hij met zijn projecten behaalt.
Tijdens het coachingstraject wil de coachee leren hoe hij zijn succesvolle projectresultaten zichtbaar maakt voor het management, zodat zijn waardevolle bijdrage aan de organisatie volledig bij hen in beeld is.

Intakegesprek coaching en de huidige onderstroom

Wanneer de huidige en gewenste situatie op de bovenstroom helder zijn, ga je met je coachee de onderstroom van zijn coachvraag verkennen. Het voordeel van deze volgorde is dat je de onderstroom nu heel gericht kunt verkennen, gekoppeld aan de coachvraag op de onderstroom.
De onderstroom verkennen zonder coachvraag op de bovenstroom betekent doorgaans dat je stapt in een onmetelijke zee aan overtuigingen, gevoelens, fysieke aspecten, waarden, visie en drijfveren. Voordat je het weet ben je ‘verzopen’ in een interessant gesprek waarbij de doelen voor het coachingstraject steeds onduidelijker worden.
Het verkennen van de onderstroom van de coachvraag maakt het intakegesprek coaching persoonlijker en diepgaander, waarbij het van belang is om diepgaande bewustwording te combineren met het formuleren concrete leerdoelen voor het coachcontract.
Kernvragen die je op de onderstroom goed kunt gebruiken zijn:

• Welke gedachten belemmeren het inzetten van je nieuwe gedrag?
• Welke emoties roept het inzetten van het nieuwe gedrag bij je op?
• Wat neem je fysiek bij jezelf waar als je je voorstelt dat je het nieuwe gedrag inzet?
• Welke persoonlijke visie en waarden beïnvloeden het inzetten van je nieuwe gedrag?

Voorbeeld coachvraag op de onderstroom
We volgen nog een keer het voorbeeld van de coachee die het lastig vindt om zich goed te profileren binnen zijn eigen organisatie. Bij het doorvragen op de onderstroom blijkt dat hij buikpijn krijgt van alleen al het idee dat hij zichzelf en zijn resultaten zichtbaarder moet gaan maken (fysiek niveau). Hij vindt dat het management uit zichzelf oog behoort hebben voor de resultaten die hun medewerkers behalen (mentale overtuiging vanuit het RET-type ‘Eiser aan de wereld’), en voelt zich boos en verdrietig dat dit niet het geval blijkt te zijn (emotionele niveau).
Vanuit zijn waarden ‘persoonlijke groei’ en ‘bijdragen aan de organisatie’ is hij gedreven om het coachingstraject in te gaan, zodat hij deze waarden maximaal in zijn gedrag tot uiting kan laten komen.

Het vervolg op het intakegesprek coaching
Tijdens het coachingstraject dat volgt op de intake coaching, ga je op de onderstroom op zoek naar krachtbronnen op de onderstroom die helpen om het gewenste gedrag te realiseren. Daarnaast oefen je vaardigheden en ga je op zoek naar passend nieuw gedrag om het gewenste resultaat op de bovenstroom te realiseren.
Voor het coachen op de bovenstroom en de onderstroom is het noodzakelijk dat je als coach coachingsmethodieken kunt inzetten op de zes niveaus van het Stermodel, en je coachingscompetenties in de vingers hebt op NOBCO Europees practitioner niveau.

Ontwikkelingspunt voor jou als coach

Formuleer een persoonlijk ontwikkelingspunt van jou als coach op de bovenstroom en onderstroom. Vraag een collega-coach je te helpen om je coachvraag te concretiseren.

Meer leren?
Wil leren hoe je je een krachtig en diepgaand intakegesprek coaching voert, op de bovenstroom en onderstroom van persoonlijke ontwikkeling? Dan kun je bij Blankestijn & Partners terecht in de opleidingen:

• Post-HBO Coach Opleiding: Coachen met Ziel en Zakelijkheid
  Opleiding tot professioneel coach op boven- en onderstroom van persoonlijke ontwikkeling. NOBCO – EMCC erkend op EQA Practitioner niveau.
• Opleiding Loopbaancoaching met Ziel en Zakelijkheid
  Vakopleiding tot professioneel loopbaancoach waarin je leert werken op de boven- en onderstroom van loopbaanvragen. Noloc en NOBCO erkend, je wordt Loopbaancoach én Coach!

Kom kennismaken met onze visie en werkwijze in de gratis introductie workshops.

Meer tools voor coaches, trainers en teamcoaches

• Toolbox voor coaches, trainers en teamcoaches
• Overzicht van alle Loopbaancoaching
• Overzicht Werkvormen Coaching
• Overzicht Coaching Methodieken
• Overzicht Persoonlijke Ontwikkeling Coaches

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en e-learnings voor coaches, trainers en teamcoaches.