Leren Coachen in 10 stappen

Wil je leren coachen en ben je benieuwd wat daarbij komt kijken?
In dit blog leg ik je uit wat coachen van je vraagt in je attitude en in de ontwikkeling van je competenties. Je maakt hierbij kennis met 10 belangrijke aandachtspunten bij het leren om goed te coachen.

1. Leren coachen is afleren van adviseren en oplossen

Voor de doeners en aanpakkers begint leren coachen met iets afleren, namelijk het adviseren en direct willen oplossen. Door als coach te hard aan het werk te zijn, wordt jij eigenaar van het groeiproces van de coachee in plaats van de coachee.
De uitdaging is dan om meer ‘op je handen te zitten’, waardoor de coachee aan het werk gaat, en niet (alleen) de coach. Dit klinkt wellicht eenvoudig, maar vraagt vaak een andere mindset van de coach. Zo kom je in je ontwikkeling tot coach ook je eigen gewoontes en belemmeringen tegen.
Leren coachen betekent dus niet alleen het ontwikkelen van je coachingscompetenties, maar ook persoonlijke ontwikkeling.

2. Leren coachen volgens de drie coachingsprincipes

Bij het leren om goed te coachen kunnen de drie coachingsprincipes je ondersteunen in je groei en ontwikkeling als coach:

1. Bewustwording
   Een belangrijke groeistap tijdens een coachingstraject is dat de coachee zich bewust(er) wordt van zijn sterke punten en ontwikkelpunten, en dat hij inzicht heeft in zijn patronen die de gewenste groei in de weg zitten.
   .
2. Eigenaarschap
   Bij coaching is de coachee verantwoordelijk voor het realiseren van zijn eigen leerdoelen en de gewenste gedragsverandering. In vakjargon noemen we dit: de coachee is ‘eigenaar’ van zijn eigen ontwikkelingsproces.
   .
3. Resultaatgericht
   Coachen heeft een doel, een gewenst resultaat. Hierop maak je in de intake een coachcontract met de coachee, en elke coachingsbijeenkomst is erop gericht om stappen te zetten in de richting van het gewenste resultaat.

3. Wat is de coachvraag?

Het uitvragen en concretiseren van het gewenste resultaat is bij het leren coachen een uitdagende vaardigheid. Door verdiepende en concretiserende vragen te stellen, wordt de coachee zich bewuster van ‘de vraag achter de vraag’.
Een belangrijke coachingscompetentie is dan ook ‘tot de kern van de coachvraag komen’. Dit vraagt niet alleen om de kunst van het vragen stellen, maar ook om confronteren en de spiegel voorhouden.
In het coachcontract leg je de leerdoelen voor de coaching vast. Dit betreft de gewenste gedragsverandering, én de thema’s en patronen die de ontwikkeling naar de gewenste situatie beïnvloeden.

Coach Opleiding: Coachen met Ziel en Zakelijkheid

Coachen op de boven- én onderstroom!

Je leert een palet aan verdiepende en resultaatgerichte coaching methodieken en werkt intensief aan je persoonlijke ontwikkeling als coach.
NOBCO en LVSC erkende opleiding

Bekijk de Coach Opleiding

4. Leren coachen is aandacht hebben voor het coachcontact

In coaching hebben we het over het coachcontract (zoals benoemd bij punt 3) en het coachcontact. Het coachcontact is het contact tussen de coachee en de coach. Hierin hebben zowel de coach als de coachee hun gewoontepatronen, waar je als coach alert op dient te zijn.

De coach en het coachcontact
Als coach neem je je gewoontes mee in je coaching, zoals de onder punt 1 genoemde valkuil van te hard werken, vooral vanuit je hoofd coachen, of je verliezen in de emoties van de coachee. Hoe beter je jezelf als coach kent, hoe beter je kunt coachen vanuit een professionele coachhouding.

De coachee en het coachcontact
Vaak gedraagt de coachee zich naar jou als coach net zo als naar de mensen in zijn omgeving, inclusief gedrag van zijn leerdoelen. Jij als coach ervaart dan in het hier-en-nu wat het (ineffectieve) effect is van dit gedrag.
Als je voldoende helicopterview hebt om dit op te merken, heb je een prachtige hier-en-nu situatie in het coachcontact om als oefencasus te gebruiken.

5. Coachen leren op de bovenstroom en onderstroom in ontwikkelingsprocessen

De bovenstroom in coaching
Coaching is enerzijds gericht op het realiseren van concrete gedragsverandering bij de coachee. We noemen dit ook wel de bovenstroom; het is de zichtbare verandering waar mensen in de omgeving van de coachee iets van merken. De zichtbare gedragsverandering roept ook andere reacties op van de mensen in de omgeving van de coachee; zijn gedrag creëert een ander effect. Ook dit is de zichtbare bovenstroom.

De onderstroom in coaching
Anderzijds leent coaching zich ook heel goed om patronen op de onderstroom te onderzoeken. Dit zijn patronen die aan de buitenkant niet zichtbaar zijn, maar wel veel invloed hebben op het gedrag van de coachee. Bij coachen op de onderstroom richt je je op mentale overtuigingen, gevoelens en emoties, fysieke signalen, visie en/of waarden.

Wanneer je leert coachen is het dus aan te raden om zowel op de bovenstroom als op de onderstroom te leren coachen. Het Stermodel van de zes ontwikkelingsniveaus kan je hierbij helpen.

Figuur: Stermodel van de zes ontwikkelingsniveaus

6. Coachen leren is je coachingscompetenties ontwikkelen

Het Europese kader voor coachingscompetenties van NOBCO-EMCC onderscheidt 8 competenties waar leren coachen op gericht zou moeten zijn. Binnen Blankestijn & Partners hebben we hier het coachen op de bovenstroom en onderstroom aan toegevoegd. Het competentieprofiel bestaat uit de volgende 8 coachingscompetenties:

• Zelfinzicht en Zelfontwikkeling
• Professioneel handelen in coachcontract en coachcontact
• Tot de kern van het probleem doordringen
• Begeleiden van leer- en ontwikkelingsprocessen
• Resultaatgerichtheid
• De spiegel voorhouden
• Emotionele intelligentie
• Transfergerichtheid

Wanneer je een coachende gespreksstijl wilt ontwikkelen, richt je je op coachingsvaardigheden. Wanneer je coach wilt worden, heb je coachingscompetenties nodig op Practitioner niveau.

7. Hoe bouw je een coachingstraject op?

Om in de praktijk te kunnen coachen is het belangrijk dat je leert hoe je een coachingstraject opbouwt, en hoe je de verschillende fasen in een coachingstraject professioneel begeleidt.
De opbouw van een coachingstraject begint met de intake, soms gevolgd door een drie-gesprek, daarna coachingsgesprekken met praktijkopdrachten, en mogelijk een afrondend drie-gesprek.
Binnen de opbouw van een coachingstraject kun je van ‘binnen naar buiten’ werken of ‘van buiten naar binnen’.

Een coachingstraject bestaat uit de volgende fasen:

8. Welke coachingsmethodieken zet je in?

Wanneer je wilt coachen op de bovenstroom en onderstroom van de coachvraag heb je verschillende coachingsmethodieken nodig. Elk ontwikkelingsniveau van het Stermodel heeft zijn eigen methodieken. Het is belangrijk te leren wanneer je een specifieke coach methodiek het beste kunt gebruiken.

Zo kun je bijvoorbeeld op het mentale ontwikkelingsniveau coachen met de RET of met Herkaderen vanuit NLP, op het emotionele niveau werken met Verbindende Communicatie, op het fysieke ontwikkelingsniveau gebruik maken van de Gestalt methodiek, op het zingevingsniveau werken met waarden of visualisaties, op het gedragsniveau coachen met rollenspelen en op het omgevingsniveau gebruik maken van feedback of steun in de omgeving van de coachee.

In het coachingstraject uit het voorbeeld bij stap 5 kunnen in de 5 coachingsbijeenkomsten bijvoorbeeld de volgende coachingsmethodieken worden ingezet.

Dit is slechts een voorbeeld, zowel van de volgorde in de ontwikkelingsniveaus als in de keuze van de methodieken. Tijdens de coaching pas je de volgorde en coachingsmethodieken aan aan de coachee en aan de afgesproken leerdoelen tijdens het intakegesprek.

Voor een optimaal leerresultaat bij de coachee werk je in de meeste coachingstrajecten op meerdere niveaus van het Stermodel. Hierdoor pak je de coachvraag als het ware van meerdere kanten aan, waardoor je coaching meer impact krijgt.
Daarom is het bij leren coachen van belang dat je meerdere coachingsmethodieken kent, op de diverse ontwikkelingsniveaus van de bovenstroom en onderstroom.

9. Leren coachen is jezelf leren coachen

In je rol als coach neem je je kwaliteiten én je valkuilen mee. Beide hebben effect op de coachrelatie en op het realiseren van de afgesproken doelstellingen. Daarom is het van belang dat je tijdens de coaching ook jezelf coacht, zelfbewust en liefdevol.

Met jezelf als coach coachen bedoel ik dat je

• je bewust bent wanneer je in een valkuil van jezelf trapt,
• weet wat jou helpt om weer in je kracht te komen, en
• in staat bent om je houding en gedrag tijdens de coaching te corrigeren

Zo kun je jezelf bijvoorbeeld coachen op valkuilen als: de coachee te veel gaan redden, niet naar het pijnpunt (durven) gaan, stiltes opvullen met veel woorden, oordelen, blijven analyseren in plaats van de coachee (en jezelf) in beweging zetten, …
Kortom, niets menselijks is ons vreemd als coach. Door jezelf als coach te leren coachen, houd je jezelf scherp en blijf je ontwikkelen als coach.

10. Wat voor coach wil jij zijn?

Als coach kun je allround coach worden, of je specialiseren in een:
.

• Coachingsthema, zoals loopbaancoaching, stress- en burn-out coaching of executive coaching
• Specifieke doelgroep zoals managers, vrouwen, HSP mensen, jongeren, secretaresses of high potentials
• Coachingsmethodiek, zoals NLP, RET, Geweldloze Communicatie of Lichaamsgericht coachen
• Marktsegment waar je veel affiniteit mee hebt, bijvoorbeeld omdat je er zelf in werkt of gewerkt hebt

Hoe beter je weet wat voor coach jij wilt zijn, vanuit jouw passie, visie en eigenheid, hoe beter je tot je recht gaat komen als je het vak van coach in de vingers hebt.

In een allround coach opleiding krijg je het vak van coachen gedegen en diepgaand in de vingers. Dat vakmanschap kun je vervolgens toepassen op jouw passie en eigenheid.
Wellicht heb je voor je coach opleiding al een duidelijk beeld van waar je naar toe wilt in het coachingsvak, maar vaak is het ontwikkelen van je visie en eigenheid als coach ook onderdeel van het leren coachen.

Coachen leer je niet (alleen) uit een boekje (of uit dit blog)

Wanneer je een vakbekwaam coach wilt worden, is het aan te raden om een coachopleiding te volgen. Bij Blankestijn & Partners kun je leren coachen in de volgende opleidingen:

• Post-HBO Opleiding Coachen met Ziel en Zakelijkheid
  Je ontwikkelt je coachingscompetenties op LVSC en NOBCO erkend, Europees EMCC Practitioner niveau, en leert een palet aan coachingsmethodieken begeleiden op de bovenstroom en onderstroom van persoonlijke ontwikkeling. Je versterkt je impact als coach door gericht te werken aan je persoonlijke ontwikkeling.
  De opleiding is NOBCO en LVSC erkend
• Post-HBO Opleiding Loopbaancoaching met Ziel en Zakelijkheid
  Je wordt een vakbekwaam loopbaancoach én allround coach. Je leert coachen op de bovenstroom en onderstroom van loopbaanvragen, en leert alle taken uit het Noloc beroepsprofiel van loopbaanprofessional deskundig uitvoeren.
  Deze opleiding is Noloc, NOBCO en LVSC erkend
• Cursus Praktische Coachingsvaardigheden
  In deze 3-daagse cursus ontwikkel je een coachende gespreksstijl, zodat je mensen kunt begeleiden in veranderingsprocessen. Je ontwikkelt een coachende houding, leert een aantal krachtige coachingsvaardigheden, en krijgt een palet aan bruikbare coachingswerkvormen.

Meer over coach worden

Nieuwsgierig naar meer inspiratie, kennis en praktische handvatten voor coachen? Lees dan:

• Coach worden: durf jij op avontuur te gaan?
• Coach Worden? Welke 8 Competenties moet ik Ontwikkelen?
• Gecertificeerd Coach worden op Top 5 Coachingsthema’s
• Coach worden, hoe doe je dat?
• Hoe word je Loopbaancoach?

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en artikelen op onze Kennisbank voor coaches, trainers en teamcoaches.

Toolbox voor coaches, trainer en teamcoaches

Meer tools vind je op onze kennisbank onder de Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches. Zoals:

• Toolbox Coachingsmethodieken
• Toolbox Persoonlijke ontwikkeling voor coaches
• Toolbox Opbouw coaching

Opleidingen om een goede coach te worden

Zoek je een opleiding waarin je meer leert over Het avontuur van coachen en coach worden? Dan kun je bij Blankestijn & Partners terecht in de opleidingen:

• Post HBO Coach Opleiding: Coachen met Ziel en Zakelijkheid
• Post-HBO Opleiding Loopbaancoaching met Ziel en Zakelijkheid
• Cursus Praktische Coachingsvaardigheden