Wil jij coach worden en durf je het aan om op avontuur te gaan? In dit blog leg ik je vakinhoudelijk en procesmatig uit wat het coaching avontuur inhoudt, toegelicht met een verhaal over het avontuur van egel (coachee) en uil (coach).
Wanneer je coach wilt worden heb je niet alleen kennis, vaardigheden en methodieken nodig, maar ook de moed en lef om het avontuur van groei en ontwikkeling aan te gaan.
Coaching is samen met je coachee op avontuur gaan. Het is een ontdekkingstocht met als doel dat de coachee zich persoonlijk ontwikkelt, waardoor hij zijn doelen in het dagelijks leven (beter) kan realiseren.
Het coaching avontuur gaat langs pieken en dalen, met inspirerende en pijnlijke ontdekkingen. De struggles en overwinningen tijdens de reis geven diepgaande leerervaringen die de coachee meeneemt op zijn pad, ook na de coaching. Ze dragen bij aan wezenlijke groei en ontwikkeling, die tot uiting komt in het dagelijks handelen van de coachee. Ik noem dit coachen met ziel en zakelijkheid.
Wil jij coach worden en durf je het aan om op avontuur te gaan? Dan vind je in dit blog inspiratie en inzichten over het coaching avontuur. Ik leg je vakinhoudelijk en procesmatig uit wat het coaching avontuur inhoudt, en tussendoor illustreer ik dit met een verhaaltje over egel (coachee) en uil (coach).
Omdat coach en coachee vooraf niet weten wat ze gedurende het coachingstraject precies gaan tegen komen, voelt de coaching als een avontuur. Een avontuur dat met elke coachee weer anders is, ook al zijn er wetmatigheden in te ontdekken die de coach kent. Zo kan de coach enerzijds een gids zijn voor de coachee en zal hij zich anderzijds steeds weer moeten open stellen voor de verrassingen die elke reis met zich meebrengt.
Als je coach wilt worden, leer je de kennis en coachingscompetenties die nodig zijn om samen met je coachee op avontuur te gaan, bouw je aan een gereedschapskist bij je die onderweg goed van pas zal komen, en leer je hoe je jezelf als instrument inzetten om de leerervaringen tijdens de reis te verzilveren. Coach worden is eigenlijk al een avontuur met jezelf.
Egel klopt bij uil aan. ‘Dag egel’, zegt uil ‘Wat kan ik voor je doen?’ ‘Wil je me helpen om minder stekelig te worden, uil? Niemand wil meer vrienden met mij zijn.’ zegt egel.
‘Dat is vervelend voor je egel. Ik wil je wel helpen.’ zegt uil. ‘Dan gaan we samen op reis.’ ‘Op reis?’ vraagt egel, ‘Ik dacht dat je me wat tips zou geven.’ ‘Nee egel, als je echt minder stekelig wilt worden, gaan we samen op reis. En tijdens die reis gaan we van alles ontdekken over je stekeligheid; mooie kanten, lastige kanten, waarom je stekelig doet en natuurlijk ga je ook leren hóe je minder stekelig kunt doen.’
‘Oh’, zegt egel ‘dat lijkt me best een spannend avontuur. Weet jij dan wel de weg?’ ‘Ik stap met je mee in het avontuur. Ik weet veel over avonturen, maar elk avontuur is uniek. Dus jouw avontuur ken ik nog niet, en dat is voor mij ook spannend. Ik heb wel heel veel kennis, ervaring en gereedschap hoe we met allerlei spannende situaties kunnen omgaan, zodat jij heel veel gaat leren van dit avontuur. Wil je dat?’
‘Ok, wanneer gaan we beginnen met ons avontuur?’
Een reis gaat van A naar B. In coaching noemen we A de huidige situatie en B de gewenste situatie.
Voordat de reis begint, vindt een gesprek plaats over de aanleiding van de reis en waar de reiziger graag naartoe wil. Hoe concreter aanleiding en doel van de reis zijn, hoe groter de kans dat de reiziger ook zijn bestemming bereikt (de gewenste situatie).
In coaching doe je dit tijdens het intakegesprek. Je bespreekt daar ook een aantal plaatsen (c.q. leerthema’s) die jullie tijdens de reis (het coachingstraject) zullen bezoeken op weg naar de eindbestemming (de gewenste situatie).
Wat jullie tijdens de reis precies gaan tegenkomen en welke avonturen jullie gaan beleven, is vooraf onbekend. Binnen de hoofdlijnen van de uitgestippelde reis, is er de ontmoeting met mensen die het pad van de coachee kruizen of samen met hem oplopen. Daarnaast ontmoet de coachee doorgaans allerlei uitdagingen en obstakels in de omgeving.
Door te onderzoeken hoe hij omgaat met de uitdagingen in zijn omgeving en welke impact zijn gedrag heeft op de mensen die hij ontmoet, groeit de coachee. Zo krijgt hij inzicht in zijn kwaliteiten, drijfveren, patronen, effectief en ineffectief gedrag.
Tijdens de reis van het coachingstraject onderzoekt de coachee zijn patronen die hem belemmeren om zijn eindbestemming te bereiken. Hij versterkt hij zijn persoonlijke kracht en zet gerichte stappen om zijn gewenste situatie te bereiken.
Dit wordt schematisch weer gegeven in het NLP model:
Figuur: Het NLP model
Op onze Kennisbank vind je bij het onderdeel Opbouw Coaching artikelen die je helpen om je coaching gestructureerd en diepgaand op te bouwen. Binnen deze structuur kan zich een leerzaam avontuur ontvouwen, waarin de coachee verdiepende en resultaatgerichte groeistappen zet.
Aan het eind van hun eerste reisdag zijn egel en uil op zoek naar een overnachtingsplek, en juist op dat moment komen ze langs de bed en breakfast van vos. Buiten hangt een uitgebreide prijslijst met de prijs voor een overnachting met ontbijt. Je moet extra betalen voor de lakens, een kussen, handdoeken, water in de douche, koffie of jus d’orange, croissants en jam.
Egel en uil worden niet blij van de prijslijst, maar juist als ze hun tocht willen vervolgen komt vos haastig aangelopen. ‘Kom toch bij mij overnachten,’ zegt vos, ‘Iedereen loopt aan mijn bed en breakfast voorbij, terwijl het toch zo’n keurige kamer is.’ ‘Je prijslijst is anders helemaal niet zo keurig’, merkt egel stekelig op. ‘Oh,’ zegt vos, die is toch keurig overzichtelijk?’ ‘Ja, maar ik wil niet voor alles moeten betalen. Ik zoek een bed en breakfast waar ze me voor een duidelijke prijs helemaal in de watten leggen. Nu heb ik geen idee wat ik straks echt moet betalen, daar krijg ik niet bepaald een vakantiegevoel van.’ merkt egel korzelig op.
‘Nou begrijp ik waarom al die reizigers doorlopen, egel! Dank je wel dat je dit zo eerlijk en duidelijk zegt. Ik ga direct mijn prijslijst aanpassen!’ Egel en uil lopen toch maar een stukje verder. ‘Wat heb je nu geleerd van je gesprek met vos, egel?’ vraagt uil. ‘Dat ik in mijn stekeligheid ook eerlijk en duidelijk ben, en dingen zeg die anderen niet zeggen. Vos voelde zich daar erg mee geholpen.’ ‘Schrijf dat maar op in je reisboek, dan kun je het nog eens nalezen’, adviseert uil.
Coachen op de boven- én onderstroom!
Je leert een palet aan verdiepende en resultaatgerichte coaching methodieken en werkt intensief aan je persoonlijke ontwikkeling als coach.
NOBCO en LVSC erkende opleiding
Tijdens de reis wordt zichtbaar hoe de coachee zich gedraagt in verschillende situaties, en wat daarvan het effect is op de mensen die hij ontmoet. We noemen dit de bovenstroom van het coaching avontuur. Het zijn de zichtbare stappen die de coachee zet, zijn inzicht in zijn huidige gedrag en het oefenen met nieuw gedrag. De acties op de bovenstroom maken dat de coachee zijn eindbestemming van dit coaching avontuur (de gewenste situatie in zijn werk- en/of privéleven) bereikt.
Een avontuur is uitdagend en spannend; leuk uitdagend, nieuwsgierig spannend, angstig, frustrerend, blokkerend, inspirerend, … Tijdens de reis kan een heel kleurenpalet langskomen aan gevoelens en emoties, gedachten en overtuigingen, fysieke reacties, waarden en drijfveren. Dit noemen we de onderstroom van het coaching avontuur.
Deze onderstroom kan een grote invloed hebben op de acties in de bovenstroom, en omgekeerd beïnvloeden ervaringen op de bovenstroom de beleving in de onderstroom.
Coach worden betekent dat je je coachee kunt begeleiden op de bovenstroom en op de onderstroom van zijn coachvraag. Hiervoor heb je inzicht nodig in persoonlijke ontwikkelingsprocessen, zodat je de verschillende lagen in de boven- en onderstroom kunt onderscheiden. Je kunt dan bepalen op welke lagen de coachingsreis van je coachee gericht moet worden om zijn eindbestemming te bereiken.
Daarnaast betekent coach worden ook dat je verschillende coachingsmethodieken in je gereedschapskist hebt, waarmee je op de verschillende lagen van de bovenstroom en onderstroom aan de slag kunt met je coachee.
Figuur: De bovenstroom en onderstroom in persoonlijke ontwikkeling
Op hun reis komen egel en uil schaap tegen. Schaap is ook op reis. Hij vertelt uit zichzelf dat hij op zoek is naar lef om beter voor zichzelf op te komen. Dat vindt hij maar lastig en de reis valt hem zwaar.
Egel is verrast dat schaap dit zomaar open en eerlijk vertelt; dat zou hij zelf nooit doen. Stiekem lijkt het hem wel fijn om een stukje samen met schaap te reizen, maar dat vraagt hij maar niet. ‘Dat wil hij toch niet, want niemand vindt mij aardig’, denkt egel, en hij voelt zich alleen en verdrietig.
‘Hoe gaat het met je?’ vraagt uil, als ze hun tocht vervolgen. Egel vertelt wat er net bij hem gebeurde. ‘Je denkt dat niemand je aardig vindt, egel, maar vos vond je heel aardig.’ zegt uil. ‘Ja, dat is wel waar’, bedenkt egel. ‘Je kunt ook denken: Sommige mensen vinden mij aardig, en andere niet. Zou dat verschil maken voor jou?’ Die nieuwe gedachte lucht egel flink op, en hij voelt zich ook minder verdrietig.
‘Zullen we even teruglopen naar schaap’, stelt uil voor, ‘dan kun je hem alsnog uitnodigen om een stukje samen te reizen. Egel voelt zijn adem stokken in zijn keel, zo spannend vindt hij het. Toch schraapt hij alle moed bij elkaar en nodigt schaap met knikkende stekels uit om een stukje met hen mee te reizen.
Tijdens de reis leer je de coachee steeds beter kennen. Tijdens een coachingsgesprek laat de coachee waarschijnlijk het patroon zien, waar hij in de praktijk ook mee worstelt. Zo kan hij bijvoorbeeld een lang verhaal vertellen waardoor jij niet meer geboeid raakt en dit gebeurt in de praktijk ook. Of de coachee is heel onduidelijk over wat hij wil met de coaching en in de praktijk weten mensen ook vaak niet wat hij nu precies wil.
Dit geeft tijdens de coaching leerrijke ‘hier-en-nu momenten’ waarin je als coach de spiegel voor kunt houden. Omdat je als coach op dat moment degene bent die het effect van het gedrag van de coachee ervaart, zet je je eigen ervaring in bij het geven van je feedback. Dit is een van de manieren op jezelf als coachingsinstrument in te zetten tijdens het coachingsgesprek.
Je begint met het benoemen van het gedrag van de coachee en vervolgens vertel je het effect van dat gedrag op jou. Wanneer de coachee de feedback in het hier-en-nu herkent, kun je samen onderzoeken of hij dit gedrag ook in de praktijk inzet, met hetzelfde effect op de mensen in zijn omgeving. Je coachee leert het meest als je hem dan vervolgens helpt om tijdens het coachingsgesprek ander gedrag in te zetten.
Wanneer je coach wilt worden, is het belangrijk om jezelf als coachingsinstrument goed te leren kennen. Je weet dan bijvoorbeeld wanneer je moet oppassen met feedback geven als het gedrag van je coachee in je allergie zit, of wanneer het coachingsthema ook bij jou een gevoelige plek is.
Daarnaast is het ontwikkelen van een professionele coach houding een essentieel aandachtspunt bij coach worden. Met een professionele coach houding kun je enerzijds in verbinding zijn met je coachee en waarnemen wat er bij hem gebeurt tijdens het coachingsgesprek. Tegelijkertijd houd je dan verbinding met jezelf, zodat je kunt waarnemen wat het gedrag en verhaal van je coachee bij jou oproept. Zo heb je beide ingangen voor het kiezen van een krachtige coachingsinterventie.
Gelukkig had schaap ‘Ja’ gezegd op de uitnodiging van egel en hadden ze een stukje samen op gereisd. Schaap en egel hadden veel van elkaar geleerd. Toch voelt egel zich nog erg onzeker over hoe hij minder stekelig kan overkomen.
Daarom hebben egel en uil een afspraak gemaakt. Iedere keer als egel stekelig overkomt op uil, benoemt uil dit. Uil vertelt egel dan precies wat in zijn gedrag maakt dat hij stekelig overkomt op uil. Hierdoor gaat egel steeds sneller bij zichzelf ontdekken wanneer hij stekelig doet.
Ook geeft uil heel concrete tips aan egel wat hij in zijn gedrag kan veranderen om eerlijk en duidelijk te zijn, zonder stekelig over te komen. Egel probeert die tips meteen uit, en na verloop van tijd kan hij ze steeds beter toepassen. Ook op andere mensen die ze tijdens hun reis ontmoeten. Hierdoor maakt egel steeds meer vrienden tijdens zijn avontuur met uil, wat voor egel een grote aanmoediging is om zijn nieuwe gedrag te blijven inzetten. Ook na dit bijzondere avontuur dat hij samen met uil heeft beleefd.
Wanneer je een professioneel en vakbekwaam coach wilt worden is het aan te raden een erkende coach opleiding te volgen. In zo’n opleiding leer je niet alleen het coaching avontuur van je coachee begeleiden, maar de opleiding is ook een avontuur voor jezelf. Je ontwikkelt je kennis en coachingsvaardigheden, leert een palet aan coachingsmethodieken, en verdiept je inzicht in de bovenstroom en onderstroom van persoonlijke ontwikkeling door je eigen professionele en persoonlijke groei.
Bij Blankestijn & Partners bestaat de reis van coach worden uit de Post-HBO Coach Opleiding: Coachen met Ziel en Zakelijkheid. Deze opleiding is erkend door de beroepsverenigingen NOBCO en LVSC, en je ontwikkelt je coachingscompetenties op Europees EQA practitioner niveau.
Wanneer je wilt kennismaken met de visie en werkwijze in deze opleiding, ben je van harte welkom bij de gratis online workshop Coachen met het Stermodel.
Nieuwsgierig naar meer inspiratie, kennis en praktische handvatten voor coachen? Lees dan:
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en artikelen op onze Kennisbank voor coaches, trainers en teamcoaches.
Meer tools vind je op onze kennisbank onder de Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches. Zoals:
Zoek je een opleiding waarin je meer leert over Het avontuur van coachen en coach worden? Dan kun je bij Blankestijn & Partners terecht in de opleidingen:
Ben je enthousiast om professioneel coach te worden, en wil je weten hoe je dit aanpakt? Dit blog…
Inzicht in 8 coach competenties die je helpen coach worden op de bovenstroom en de onderstroom van veranderingsprocessen.
Wil je trainer worden? Of coach worden? Of wellicht allebei? Ben je op zoek naar wat past bij…
Uit het onderzoek van Psychologie Magazine komt een top 5 aan coachingsthema’s naar voren waarvoor mensen een coach…
Praat mee