Training doelen Formuleren met Doelenhiërarchie

Training doelen formuleren is cruciaal bij maken van een training ontwerp met impact. De doelenhiërarchie helpt je om doelen formuleren voor de hele training, de trainingsdoelen van de verschillende thema’s en de werkdoelen voor de verschillende werkvormen.

Van trainingsthema’s naar trainingsdoelen

Wanneer je bij het ontwikkelen van je training de thema’s van de training hebt bepaald ga je trainingsdoelen formuleren. Je gaat dan voor elk thema de doelen formuleren die je met je deelnemers wilt realiseren. Zo geef je met de trainingsdoelen een concrete en evalueerbare focus aan je training ontwerp.

Een voorbeeld: Je gaat een 2-daagse Training Open Onderhandelen ontwikkelen volgens Harvard methode van Fisher en Ury. Je onderscheidt 4 trainingsthema’s: Aandacht voor belangen, Stijlen van conflicthantering, Creativiteit, Lastige praktijksituaties.
Per thema vraag je je dan af: Wat wil ik dat de deelnemers hiermee na de training doen in hun werkpraktijk? Op deze manier formuleer je voor de 2-daagse Training Open Onderhandelen 4 trainingsdoelen.
Zo kan het trainingsdoel voor het thema Stijlen van conflicthantering bijvoorbeeld zijn: De deelnemers gaan resultaatgericht én relatiegericht om met belangentegenstellingen in hun werk.

Van trainingsdoelen naar doelenhiërarchie

Om het doelen formuleren gestructureerd aan te pakken, is het aan te raden om een doelenhiërarchie voor je training te maken. De doelenhiërarchie van je training ontwerp is een schematische weergave van het hoofddoel van de training, naar de trainingsdoelen per thema, en slotte naar de concrete werkdoelen.
De doelenhiërarchie van je training

• Geeft inzicht in de gewenste leerresultaten, en de leerstappen die hiervoor nodig zijn
• Geeft tijdens het ontwerpen van de training richting aan de keuze van je werkvormen
• Is tijdens de uitvoering van de training een hulpbron voor de trainer om doelgericht te interveniëren in het leerproces.

Bovenin de doelenhiërachie staat het hoofdthema van de training, en het geformuleerde hoofddoel van de training. Zo is in de voorbeeldtraining het hoofdthema Open Onderhandelen de Harvard methode, en het hoofddoel bijvoorbeeld: De deelnemers onderhandelen in hun werksituaties volgens de Harvard methode.
Zoals hierboven geïllustreerd wordt het hoofdthema onderverdeeld in trainingsthema’s, en wordt bij elk trainingsthema een trainingsdoel geformuleerd.
Wanneer alle trainingsdoelen zijn gerealiseerd, is – als het goed is – ook het hoofddoel gerealiseerd.

Figuur: Basis doelenhiërarchie voor training

Doelen formuleren met opdrachtgever

De basis doelenhiërarchie bepaal je in overleg met de opdrachtgever. Vaak neem je de trainingsthema’s en trainingsdoelen op in de offerte.
Als richtlijn voor het aantal trainingsthema’s dat je in de offerte kunt opnemen, hanteer ik vaak één thema per trainingsdagdeel. Je kunt dan een vaardigheid gedegen inoefenen en werken aan de transfer naar de praktijk. Wanneer je één thema zeer uitgebreid of diepgaand moet behandelen, kun je hiervoor zelfs gemakkelijk een hele dag (dus twee trainingsdagdelen) uittrekken.
Meer thema’s per dagdeel leidt meestal alleen tot kennis, inzicht en bewustwording, en niet tot daadwerkelijke gedragsverandering. Dit zijn in het acquisitiegesprek vaak belangrijke punten om met de opdrachtgever te bespreken: Welke doelen formuleert de opdrachtgever voor de training, en hoeveel dagdelen training wil hij hiervoor inkopen?
Vanuit jouw visie en deskundigheid als trainer kun je de opdrachtgever adviseren over een optimaal trainingstraject voor de trainingsdoelen die de opdrachtgever belangrijk vindt.

Post-HBO Opleiding Trainen met Ziel en Zakelijkheid

Word Vaardigheidstrainer en Trainer Persoonlijke Ontwikkeling

NOBTRA erkende opleiding waarin je leert trainen op de bovenstroom en onderstroom, en je persoonlijke impact als trainer vergroot.
Leer het trainersvak!

Bekijk de Trainer Opleiding

Van trainingsdoelen naar werkdoelen

Voor de trainer gaat het formuleren van doelen na de vastgestelde trainingsdoelen nog een stukje verder. De trainingsdoelen geven nog te weinig ondersteuning voor de keuze van de juiste werkvormen. Daarom wordt elk trainingsdoel uitgesplitst in zogenoemde werkdoelen. Werkdoelen zijn zeer concreet geformuleerd in termen van kennen, willen, kunnen of doen. Hierdoor geven ze direct richting aan het type werkvorm dat nodig is om het doel te realiseren. Alle werkdoelen die behoren tot een trainingsdoel zorgen samen voor het realiseren van dat trainingsdoel.
Schematisch ziet een volledige doelenhiërarchie er als volgt uit:

Figuur 2: Doelenhiërarchie voor training

Voorbeeld doelenhiërarchie Training Open Onderhandelen

In de voorbeeldtraining Open Onderhandelen met de Harvard methode was het trainingsdoel bij het thema Stijlen van conflicthantering:
De deelnemers gaan resultaatgericht én relatiegericht om met belangentegenstellingen in hun werk.
Hier kun je bijvoorbeeld de volgende werkdoelen onder formuleren:

• De deelnemers hebben inzicht in hun conflicthanteringsstijl, en de mate waarin ze aandacht geven aan het resultaat en de relatie bij belangentegenstellingen.
  Dit werkdoel is gericht op (zelf)kennis.

• De deelnemers zijn gemotiveerd om te werken aan het resultaat en de relatie bij het omgaan met belangentegenstellingen.
  Dit betreft een werkdoel gericht op motivatie en eigenaarschap (willen).

• De deelnemers kunnen werken aan het resultaat en de relatie bij het omgaan met belangentegenstellingen.
  Met dit werkdoel werk je aan het vergroten van vaardigheden die de deelnemers nodig hebben om het trainingsdoel te realiseren.

• De deelnemers gaan resultaatgericht en relatiegericht om met belangentegenstellingen in hun werk.
  Dit transfergerichte werkdoel komt overeen met het trainingsdoel, en is het uiteindelijke resultaat dat je met het trainingsthema wilt bereiken.

Figuur: Voorbeeld doelenhiërarchie Training Open Onderhandelen

Ontwikkelingspunt voor jou als trainer

Maak een doelenhiërarchie voor een training die je binnenkort gaat geven.

Meer leren?
Wil je leren hoe je trainingsprogramma’s op de bovenstroom en onderstroom ontwikkelt? Dan kun je bij Blankestijn & Partners terecht in:

• Post-HBO Trainer Opleiding: Trainen met Ziel en Zakelijkheid
• Post-HBO Opleiding Trainer-Coach met Ziel en Zakelijkheid

Kom kennismaken met onze visie en werkwijze in de gratis introductie workshop Trainen met het Stermodel.

Meer tools voor trainers, coaches en teamcoaches

• Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches
• Overzicht Training Ontwerpen
• Overzicht Werkvormen Training
• Overzicht Groepsdynamica

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en e-learnings voor coaches, trainers en teamcoaches.

Deze e-learning wordt uitgebreider behandeld in het inspirerende boek Trainen met Hart en Ziel, Ontwikkelen van effectieve trainingsprogramma’s voor communicatie- en managementtrainers, van Silvia Blankestijn.
Het boek geeft een gedegen en praktijkgericht inzicht in de aspecten die van belang zijn bij het ontwikkelen van effectieve trainingsprogramma’s. De verschillende thema’s worden geïllustreerd met herkenbare praktijkvoorbeelden.