Rationele EffectiviteitsTraining en Rollenspel

Door in je training de Rationele EffectiviteitsTraining te verbinden met een Rollenspel, train je op de bovenstroom en onderstroom van de gewenste gedragsverandering.

Inzicht in de onderstroom met de Rationele EffectiviteitsTraining
De Rationele EffectiviteitsTraining, ook wel RET genoemd, is een trainingsmethodiek op het mentale niveau in de onderstroom van veranderingsprocessen. Binnen een training zet je de RET in, wanneer je merkt dat de deelnemers veel mentale overtuigingen hebben die de gewenste gedragsverandering in de weg staan.
Bijvoorbeeld: je geeft een Feedback-training en deelnemers hebben overtuigingen als ‘Ik wil anderen niet kwetsen’, ‘Niemand zit op mijn feedback te wachten’ of ‘Mensen moeten gewoon beter reflecteren op hun gedrag, dan is mijn feedback niet nodig’.

De Rationele EffectiviteitsTraining inzetten in je training ontwerp
Met het RET-ABC breng je de huidige situatie van de deelnemers in kaart ten aanzien van feedback geven, en worden ze zich bewust van hun niet-helpende, irrationele gedachten.
Om inzicht te geven in mogelijke overtuigingen kun je de 5 RET-Denktypes introduceren. Naast het uitleggen van de theorie kun je hierbij de werkvorm Kennismaken met 5 RET-Denktypes gebruiken.
Vervolgens ondersteun je de deelnemers bij het vinden van een gedachte die hen helpt om in de praktijk feedback te gaan geven. Je kunt hierbij gebruik maken van de werkvorm De Uitdagende RET-rol of bijvoorbeeld de werkvorm Het RET Uitdaagparcours.

Van de onderstroom naar de bovenstroom
Met de Rationele EffectiviteitsTraining creëer je een hulpbron op de onderstroom, namelijk een helpende overtuiging om het nieuwe gedrag, feedback geven volgens de feedbackregels, daadwerkelijk in de praktijk in te zetten. De hulpbron op de onderstroom is dus bedoeld om beweging te creëren op de bovenstroom, het zichtbare gedrag in de praktijk.
Alleen inzicht in de helpende overtuiging is doorgaans niet genoeg om de gewenste gedragsverandering te realiseren. Hiervoor is het ook nodig om de deelnemer concreet te ondersteunen bij het inzetten van dit nieuwe gedrag. Wéten welk gedrag je moet inzetten is namelijk niet hetzelfde als dit nieuwe gedrag ook effectief kúnnen inzetten.
Op de bovenstroom is het inzetten van een rollenspel een heel bruikbare trainingsmethodiek. In het rollenspel oefent de deelnemer het gewenste gedrag in een nagespeelde praktijksituatie, krijgt feedback op de effectiviteit van zijn gedrag en leert al doende om gedrag in te zetten dat het gewenste effect heeft op zijn gesprekspartner.

Post-HBO Opleiding Trainen met Ziel en Zakelijkheid

Word Vaardigheidstrainer en Trainer Persoonlijke Ontwikkeling

NOBTRA erkende opleiding waarin je leert trainen op de bovenstroom en onderstroom, en je persoonlijke impact als trainer vergroot.
Leer het trainersvak!

Bekijk de Trainer Opleiding

Ontwerp een krachtig rollenspel en sluit de onderstroom in
Een training wordt krachtig wanneer de verschillende onderdelen met elkaar worden verbonden en de leerervaringen opstapelen. Neem daarom de hulpbron uit de onderstroom mee in het rollenspel (de bovenstroom).
Binnen de structuur van een rollenspel kun dit op verschillende manieren doen, zoals

• Laat de deelnemers hun helpende gedachte op een A4 schrijven. Leg de A4 tijdens het rollenspel bij de hoofdrolspeler op de grond, zodat hij zijn helpende gedachte steeds bij zich heeft. In een time-out kun je de helpende gedachten nog even herinneren.

Op deze manier dient de A4 met helpende gedachte als een soort anker, dat de hoofdrolspeler tijdens het rollenspel steeds herinnert aan zijn hulpbron.

• Je kunt de A4 van de hoofdrolspeler met zijn helpende gedachte ook aan een mede-cursist geven. Deze mede-cursist gaat tijdens het rollenspel in het blikveld van de hoofdrolspeler zitten, en houdt regelmatig de A4 omhoog. Door de beweging wordt de hoofdrolspeler tijdens het rollenspel aan zijn hulpbron herinnert. Het feit dat iemand de hulpbron voor hem omhoog houdt, kan ook als ondersteunend worden ervaren.
• Zet een ‘souffleur’ achter de hoofdrolspeler. De souffleur fluistert de helpende gedachte van de hoofdrolspeler regelmatig in, als actieve ondersteuning om nieuw gedrag in te zetten. Het is aan te raden om de hoofdrolspeler zelf iemand als souffleur te laten vragen.

De bovenstroom versterkt de hulpbron op de onderstroom
Vergeet niet om aan het eind van het rollenspel de succeservaring van het rollenspel te vieren. Een succeservaring in een rollenspel is een belangrijke hulpbron op de bovenstroom om in de praktijk daadwerkelijk nieuw gedrag in te zetten.
Daarnaast illustreert de succeservaring doorgaans de irrationaliteit van de belemmerende gedachte en versterkt daarmee de helpende gedachte.

Bijvoorbeeld: een deelnemer in de Feedback-training heeft de overtuiging ‘Als ik iemand feedback geef, dan kwets ik hem.’ Tijdens de training heeft hij de helpende gedachte ‘Als ik iemand feedback geef, help ik hem.’ geformuleerd.

Tijdens het rollenspel helpt de trainer hem om zijn feedback uit te spreken volgens de 6 stappen van groeizame feedback. Aan het eind van de laatste spelronde zegt de tegenspeler spontaan ‘Dank je wel voor je feedback, je hebt me er veel mee geholpen.’. Door hier in de nabespreking bij stil te staan wordt de deelnemer zich bewust dat wanneer hij op deze manier feedback geeft hij de ander niet kwetst, maar dat die ander zijn feedback echt als hulp ontvangt.

Lees ook: 10 tips voor leerzame rollenspellen.

Ontwikkelingspunt voor jou als trainer

In welke vaardigheidstraining (bovenstroom) kan een uitstapje met de RET (onderstroom) de impact van je training vergroten? Verwerk dit in je training ontwerp.

Meer leren?
Wil je leren hoe je de bovenstroom en onderstroom van gedragsverandering combineert in een krachtig training ontwerp? Dan kun je bij Blankestijn & Partners terecht in de opleidingen

• Post-HBO Trainer Opleiding: Trainen met Ziel en Zakelijkheid
• Post-HBO Opleiding Trainer-Coach met Ziel en Zakelijkheid

Kom kennismaken met onze visie en werkwijze in de gratis introductie workshop Trainen met het Stermodel.

Meer tools voor trainers, coaches en teamcoaches

• Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches
• Overzicht Training Ontwerpen
• Overzicht Werkvormen Training
• Overzicht Groepsdynamica

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en e-learnings voor coaches, trainers en teamcoaches.