Ontwerp Training Proactief Persoonlijk Leiderschap Covey op Bovenstroom en Onderstroom

Dit voorbeeld ontwerp voor een training Proactief Persoonlijk Leiderschap Covey kun je inzetten op trainingsthema’s als (levens)loopbaan, persoonlijke effectiviteit, leiderschapsontwikkeling, duurzame inzetbaarheid of talentontwikkeling.

De training is gebaseerd op de eerste eigenschap van Stephen Covey’s 7 eigenschappen van effectief leiderschap: Proactief handelen.
Het trainingsontwerp illustreert hoe je kunt trainen op de bovenstroom en onderstroom. Zo ontwikkel je een training met impact op de professionele en persoonlijke ontwikkeling van de deelnemers, die leidt tot zichtbare gedragsverandering in de praktijk.

Trainen op de bovenstroom en onderstroom van Proactief Persoonlijk Leiderschap

Het thema proactief persoonlijk leiderschap leent zich bij uitstek voor een training op de bovenstroom en onderstroom.
Stephen Covey beschrijft proactief gedrag (gedrag = bovenstroom) als handelen vanuit je waarden (waarden = onderstroom), en reactief gedrag (gedrag = bovenstroom) als handelen vanuit je emoties (emoties = onderstroom). Proactief en reactief gedrag roepen in dezelfde situatie bij dezelfde mensen een andere reactie op (effect op anderen = bovenstroom).
In dit trainingsontwerp focussen we daarom op de bovenstroom op het gedrag en omgeving (effect op mensen in je omgeving) niveau, en op de onderstroom op het emotionele en zingeving (waarden) niveau. Daarmee kiezen we ervoor om het mentale en fysieke niveau van het Stermodel van de zes ontwikkelingsniveaus buiten beschouwing te laten. Bij het ontwerpen van een training geldt namelijk de spelregel ‘minder is meer’.

Doel van de training Proactief Persoonlijk Leiderschap Covey

Het thema van deze training is geïnspireerd op een van de 7 eigenschappen van Covey: Proactief handelen. De trainingsdoelen zijn:

• De deelnemers zijn zich bewust wanneer ze proactief of reactief handelen.
• De deelnemers nemen proactief leiderschap over hun eigen gedrag, en over de acties en initiatieven die zij willen ondernemen.

Post-HBO Opleiding Trainen met Ziel en Zakelijkheid

Word Vaardigheidstrainer en Trainer Persoonlijke Ontwikkeling

NOBTRA erkende opleiding waarin je leert trainen op de bovenstroom en onderstroom, en je persoonlijke impact als trainer vergroot.
Leer het trainersvak!

Bekijk de Trainer Opleiding

Opbouw training Proactief Persoonlijk Leiderschap Covey

Je kunt je training bijvoorbeeld opbouwen met de volgende werkvormen:

• Een leuke opstarter is de werkvorm Waarden in beweging
• Met de werkvorm Proactief versus reactief handelen krijgen de deelnemers inzicht in de theorie van proactief en reactief handelen volgens de visie van Stephen Covey.
• In de werkvorm Kernwaarden en proactiviteit staan de deelnemers diepgaander stil bij hun kernwaarden als basis voor hun proactief persoonlijk leiderschap.
• De werkvorm Kernwaarden en proactief handelen daagt de deelnemers uit om hun reactieve gedrag te onderzoeken in relatie tot hun kernwaarden.
• Vervolgens oefenen de deelnemers om in deze praktijksituaties proactief gedrag in te zetten.
• Een waarden-volle afsluiter van de training Proactief Persoonlijk Leiderschap Covey is het schrijven van een Persoonlijk Statuut.

Hieronder licht ik het training ontwerp en de verschillende werkvormen nader toe.

Werkvorm 1: Waarden in beweging
De speelse werkvorm Waarden in beweging is letterlijk een vrolijke binnenkomer. Je kunt de werkvorm dan ook heel goed gebruiken voor de start van je training, bijvoorbeeld als kennismakingsoefening.
Je laat de deelnemers direct kennismaken met het thema persoonlijke waarden (onderstroom) en koppelt dit aan hun gedrag in de praktijk (bovenstroom).
De werkvorm Waarden in beweging staat uitgebreid beschreven op de toolbox Werkvormen Training van de Kennisbank. Onderstaande foto laat de sfeer zien die je met deze werkvorm creëert in je trainingsruimte.

Werkvorm 2: Proactief versus reactief handelen volgens Covey
In de werkvorm Proactief versus reactief handelen laat je als trainer in 2 korte rollenspelen het verschil zien tussen proactief gedrag en reactief gedrag. In de nabespreking van de rollenspelen ga je met de deelnemers in gesprek over de verschillen tussen de 2 rollenspelen. Op deze manier creëer je een herkenbare basis om de theorie van Covey over proactief en reactief handelen uit te leggen.
De werkvorm Proactief versus reactief handelen staat in detail beschreven op de toolbox Werkvormen Training van onze Kennisbank.

Werkvorm 3: Kernwaarden en proactiviteit
In de volgende werkvorm laat je de deelnemers hun kernwaarden uitgebreider onderzoeken, en komen tot 3 tot 5 kernwaarden. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld werken met een lijst aan kernwaarden, maar aansprekender is te werken met losse waardenkaartjes.
Je kunt hierbij bijvoorbeeld gebruik maken van de werkvorm Kernwaarden en proactiviteit, en het Waarden-en-normen-spel van Peter Gerrickens.

Werkvorm 4: Kernwaarden en Proactief Handelen (Covey)
In de activerende werkvorm Kernwaarden en proactief handelen onderzoeken de deelnemers een praktijksituatie waarin ze reactief hebben gehandeld. Ze onderzoeken hun gedrag in relatie tot hun kernwaarden.
Doordat de deelnemers in deze werkvorm letterlijk in beweging komen door het werken met grondplaten, verdiept het zelfonderzoek zich. In de werkvorm komen de deelnemers tot een concreet voornemen om proactief te handelen in hun ingebrachte praktijksituatie.
Op de toolbox Werkvormen Training van onze Kennisbank vind je een uitgebreide beschrijving van de werkvorm Kernwaarden en Proactief Handelen.

Werkvorm 5: Oefenen met praktijksituaties
In werkvorm 4 hebben de deelnemers een lastige praktijksituatie onderzocht, en hebben ze een concreet voornemen bepaalt om in deze situatie proactief te handelen. Het is een sterke aanrader om ze niet alleen met dit voornemen naar huis te sturen, maar om het voornemen ook daadwerkelijk in de training te oefenen.
Zo kun je de deelnemers tijdens de training ondersteunen om het proactieve gedrag ook succesvol in te zetten. Dat is doorgaans nog een flinke uitdaging. Maak gebruik van rollenspelen waarin je zo dicht mogelijk werkt op de praktijksituaties van de deelnemers.
Gebruik hierbij de 10 tips voor leerzame rollenspelen en houd de structuur van een rollenspel goed voor ogen. Deze staan op de toolbox Trainingsmethodieken van onze Kennisbank.

Werkvorm 6: Persoonlijk statuut
Een bijzondere, maar wel wat tijdrovende, afronding van de training Proactief Persoonlijk Leiderschap is de deelnemers een persoonlijk statuut te laten schrijven. Stephen Covey introduceerde het begrip Persoonlijk statuut in zijn boek ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’. Het persoonlijk statuut is een soort ‘grondwet’ voor jezelf, waar je je aan wilt houden in je werk en leven.
In het kader van proactief persoonlijk leiderschap nemen de deelnemers hun voornemens uit de training mee in een waarden-vol document. Je vindt de beschrijving van de werkvorm Persoonlijk statuut op de toolbox Werkvormen Training van onze Kennisbank.
Bekijk ook de trainingsontwerpen voor andere Covey eigenschappen: Ontwerp Training Persoonlijk Leiderschap & Covey 4: Win-Win (Covey eigenschap 4) en Ontwerp Training Empathische Persoonlijk Leiderschap (Covey eigenschap 5).

Ontwikkelingspunt voor jou als trainer

Benoem een trainingssituatie waarin je proactief handelde als trainer en een trainingssituatie waarin je reactief handelde. Welke waarden spelen hierbij voor jou een belangrijke rol? Hoe kun je je reactieve gedrag omzetten naar proactief gedrag?

Benieuwd hoe je deze werkvorm kunt inzetten binnen een training ontwerp op de bovenstroom en onderstroom? Kijk dan op de sectie Training Ontwikkelen op onze Kennisbank.

Meer leren?
Wil je leren hoe je een training ontwikkelt en begeleidt op de bovenstroom en onderstroom van professionele en persoonlijke ontwikkeling? Dan kun je bij Blankestijn & Partners terecht in de opleiding

• Post-HBO Trainer Opleiding: Trainen met Ziel en Zakelijkheid
• Post-HBO Opleiding Trainer-Coach met Ziel en Zakelijkheid 

Kom kennismaken met onze visie en werkwijze in de gratis introductie workshop Trainen met het Stermodel.

Meer tools voor trainers, coaches en teamcoaches

• Toolbox voor trainers, coaches en teamcoaches
• Overzicht Training Ontwerpen
• Overzicht Werkvormen Training
• Overzicht Groepsdynamica

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs, tips en e-learnings voor coaches, trainers en teamcoaches.